*280. Ξεκίνημα

ΠΕΙΡΑΙΑΣ 1944

Υπότιτλος: Μηνιαίο νεανικό περιοδικό (τχ 1)

Μηνιαία Λογοτεχνική Έκδοση (τχ 2/3)

Πειραιάς· "Τυπογραφείον Ιωάννου Π. Βοντά" Γραφεία: Μουσών 16α Διευθυντής: Μανώλης Ρούνης

Κυκλοφόρησαν δύο μόνο τχ την άνοιξη του 1944:

Χρόνος πρώτος φύλλο 1    Μάρτης 1944

     "          "          "     2/3    Απρίλης-Μάης 1944

Αριθμός αντιτύπων: άγνωστος

Τιμή: τχ 2/3  100.000 δρχ.

Σχήμα: 24,5x17 εκ. 16 σ. ανά τχ με αρίθ. συνεχή δίστηλο

Περιοδικότητα: Μηνιαίο

Στο τχ 2/3 σ. 33 υπάρχει μικρό σημείωμα με τίτλο "Το Ξεκίνημα": "Η έκδοσή μας δεν είναι τίποτε άλλο παρά το ξεχείλισμα ζωτικότητας από μια συντροφιά νέων του Πειραιά. Δεν ήρθαμε ούτε να επιβάλουμε ούτε και να επιβληθούμε με φωνές και αλαλαγμούς. Θέλουμε μονάχα σεμνά και αθόρυβα να εργασθούμε με τις δυνάμεις μας στο στίβο της τέχνης βοηθώντας παράλληλα και τα νέα ταλέντα. Εάν τώρα οι σκοποί μας που δεν είναι άλλοι παρά απ' αυτούς που αναφέραμε πιο πάνω δικαιώνουν την έκδοσή μας δεν ζητούμε τίποτε άλλο από τους νέους παρά να ταχθούν συνοδοιπόροι στο δρόμο μας". Και το τχ 2/3 λοιπόν, αν και έχει αφαιρέσει από τον υπότιτλο την ένδειξη "νεανικό", απευθύνεται βασικά στους νέους. Το περιοδικό, αν και βραχύβιο, είναι κι αυτό ένα δείγμα της πνευματικής άνθησης του Πειραιά μέσα στην κατοχή, φαινόμενο που επισημαίνεται και στα ίδια τα έντυπα.

Στο πρώτο τχ εξάλλου υπάρχει άρθρο με τίτλο "Ξεκινώντας" του Μανώλη Ρούνη, όπου δηλώνονται οι στόχοι του περιοδικού ως εξής: "Η αγνή μας τούτη προσπάθεια, που πιστεύουμε να εχτιμηθή απ' όλους που θα μας διαβάσουνε δεν έχει ανάγκη προγραμματικών άρθρων γεμάτων υποσχέσεων, αφού

η έκδοση του Ξεκινήματος δεν είναι τίποτε άλλο παρά η όρεξη μερικών νέων παιδιών και κοριτσιών ν' αγωνιστούν για το πνευματικό ανέβασμα της νιότης".

Περιεχόμενα και συνεργάτες: (τχ 1) «Μανώλης Ρούνης, Ξεκινώντας (άρθρο)· Γεώργιος Σταμπολής, Στροφές για το λυτρωμό των ανθρώπων (ποίημα)· Τάκης Δόξας, Για τα πλοία (Λυρικά σχέδια)· Τάσσος Παππάς, Μέσα στο δάσος (ποίημα)· Μηνάς Ματσάκης, Τριολέττο (ποίημα)· Άρης Βενέτης, Στον Κωστή Παλαμά (ποίημα)· Καίτη Σβορώνου, Κάποιες αυγές (πεζογράφημα)· Νότης Ρυσσιανός, Του αδελφού (ποίημα)· Νικόλας Γραικός, Το γέλοιο του (διήγημα)· Άλκης Μύρας, Δεκέμβρης (ποίημα)· Μανώλης Ρούνης, Προσευχή (ποίημα)· Γιάννης Καραμήτσος, Ανατολή και 5' (πρόζα)· Γιάννης Καψαμπέλης, Δημήτρης Καραχάλιος (Μελέτη)· Περσεύς Αθηναίος, Κριτική Βιβλίου· Μηνάς Ματσάκης, Κριτική Βιβλίου· Αλληλογραφία».

(τχ 2/3) «Παύλου Κριναίου, Απ' τα λυρικά Χειρόγραφα (πρόζα)· Γεράσιμου Π. Αμπάτη, Συναπάντημα (ποίημα)· Μανώλη Ρούνη, Άτιτλο (ποίημα)· Δημήτρη Γουλανδρή, Απρίλης (ποίημα)· Κώστα Αγαπητίδη, Σκοτάδι (διήγημα)· Νίκου Μπαταγιά, Νοσταλγίες (ποίημα)· Θάνου Καρδαλινού. Καλοκαιρινή βροχή (ποίημα)· Γιάννη Π. Καράγιωργα, Βράδυα (ποίημα)· Πέτρου Π. Πετρή, Στις Καρυάτιδες (λυρική πρόζα)· Άγγελου Μόσχου, Spleen (ποίημα)· Θάνου Βαγενά, Λαογραφικά της Φυλακής (μελέτη)· Βασίλη Μάη, Το λησμονημένο βιολί (ποίημα)· Γιάννη Καψαμπέλη. Θύμηση (ποίημα)· Καίτη Σβορώνου, Εαρινό (ποίημα)· Δημ. Γουλανδρή, "Τα χειροκροτήματα" (κριτική Κιν/φου)· Μηνά Ματσάκη, Κριτική βιβλίου [Κώστα Αγγελόπουλου, Νίκος Χατζάρας. Ένας ειδυλιακός ποιητής. (Μελέτη), Πειραιάς 1944· Χρήστου Πύρπασου, Καρδιοχτύπια (Ποιήματα), Αθήνα 1943]».

Βιβλιογραφία: Στο ίδιο το Ξεκίνημα, τχ 2/3 σ. 33· Θεοφάνους σ. 45· Γιάννης Καραμήτσος, "Περιοδικά των νέων στον

Πειραιά (Τα χρόνια της Κατοχής)", εφ. Φωνή του Πειραιώς, 17 Μαρτίου 1948· Χατζημανωλάκης σ. 154.

ΕΒΕ Π2487 τχ 1

EΛIA τχ 1

ΙΑΔΠ τχ 2/3

281. Ξεσήκωμα της Νειότης

ΒΟΛΟΣ 1944

Υπότιτλος: [Όργανο του Επονίτικου σχηματισμού σε διαμέρισμα Βόλου]

Βόλος

Κυκλοφόρησε άγνωστος αριθμός τχ μέχρι τον Φεβρουάριο του 1944.

Βιβλιογραφία: "Ο Επονίτικος Τύπος", εφ. Νέος Αγωνιστής του Συμβουλίου Νομού Μαγνησίας της ΕΠΟΝ, αρ. φ. 3 (23 Φεβρουαρίου 1944), σ. 2.

Λανθάνει

*282. Ξύπνημα

ΕΥΞΕΙΝΟΥΠΟΛΗ 1944

Υπότιτλος: όργανο της Τμηματικής Ευξεινούπολης της Επαρχίας Αλμυρού της Ενιαίας Πανελλαδικής οργάνωσης νέων Ε.Π.Ο.Ν.

Ευξεινούπολη [Νομός Μαγνησίας]

Πρέπει να κυκλοφόρησαν 4 τχ μέχρι τον Απρίλιο του 1944. Το μοναδικό τχ που επισημάνθηκε έχει τις ακόλουθες ενδείξεις:

Χρονιά A' αριθ. φύλ. 4    Απρίλης 16 1944

Δεν μπόρεσα να εξακριβώσω αν συνεχίστηκε η έκδοση.

Αριθμός αντιτύπων: άγνωστος

Τιμή: 5.000 δρχ.

Σχήμα: 27x20 εκ. μονόφυλλο χειρόγραφο κι από τις δύο όψεις δίστηλο

Το κύριο άρθρο έχει τίτλο "Η αναδιοργάνωση" και αναφέρεται σε μιαν απόπειρα αναδιοργάνωσης που σκοπό έχει ν' αξιοποιηθούν όλες οι δυνατότητες της οργάνωσης στην περιοχή.

Άλλα άρθρα: "Να ξεπεραστούν οι αδυναμίες. Απ' τη ζωή της οργάνωσής μας".

Αρχείο ΕΠΟΝ

283. Οδηγητής

ΚΑΣΤΟΡΙΑ 1944

Υπότιτλος: Όργανο του Περιφερειακού Συμβουλίου της Ενιαίας Παν/κής Ο/σης Νέων Καστοριάς

Μόττο: Ζωή, Λευτεργιά, Λαϊκή Δημοκρατία

Καστοριά

To πρώτο τχ πρέπει να κυκλοφόρησε τον Μάρτιο του 1944. Το έντυπο δεν αναφέρεται στην Έκθεση του Παμμακεδονικού Συμβουλίου της ΕΠΟΝ που καλύπτει την περίοδο 23.2.43-23.2. 44. Εξάλλου το μόνο γνωστό τχ έχει τις ακόλουθες ενδείξεις:

Χρονιά 1η  Αριθμός φύλλου 2    13 του Απρίλη 1944

Δεν μπόρεσα να εξακριβώσω αν συνεχίστηκε η έκδοση.

Αριθμός αντιτύπων: άγνωστος

Τιμή: 2.000 δρχ.

Σχήμα: πολυγραφημένο

Στο τχ 2 δίνεται κατάλογος νεκρών επονιτών από τα γύρω χωριά.

Βιβλιογραφία : Ανταίος ΑΙΙ σ. 516· Ανταίος Β σ. 490-491· Φατσέα σ. 138· Φλάισερ σ. 42.

Λανθάνει

*284. Ορίζοντες

Σκέψη

ΑΘΗΝΑ 1944

Υπότιτλος: Μηνιαία τεύχη γραμμάτων και τέχνης

Αθήνα

Διευθυντής: Μάριος Βαϊάνος

Επισημάνθηκαν τα εξής τχ του περιοδικού Ορίζοντες:

Έτος A' αρ. 1    Ιανουάριος 1944

    "     " "     2    Φεβρουάριος 1944

    "     " "     3    Μάρτιος 1944

    "     " "     4    Απρίλιος 1944

    "     " "     5    Μάιος 1944

    "     " "   6/8    Ιούνιος/Αύγουστος 1944

    "     " "  9/10   Σεπτέμβριος/Οκτώβριος 1944

Στο τχ 5 του π. Ορίζοντες υπάρχει η εξής αγγελία (σ. 95): «Ικανοποιώντας προγραμματική επιθυμία του το "Πρακτορ. Πνευματικής Συνεργασίας" όσον αφορά την έκδοση και την συμπλήρωση των "Οριζόντων" αναγγέλλει την έκδοση ειδικού κριτικού δελτίου που θα παρουσιάζεται σ' αυτό πλατειά κι αναλυτικά όλη η πνευματική ζωή του τόπου κάθε μήνα. [...] Την εργασία και την φροντίδα του νέου περιοδικού [...] ανέθεσε σε ομάδα νέων λογοτεχνών και διανοουμένων, που με την έκδοση αυτήν ικανοποιούν και τούτοι με τη σειρά των, επιθυμία των να μπουν στα νεοελληνικά Γράμματα [...] Εγγύηση σ' ένα τέτοιο πρόγραμμα είναι ότι όλοι που την αποτελούν είναι νέοι κι' εμφορούνται από τέτοια διάθεση· κι ένας λόγος που το "Πρ. Πν. Συν." δέχτηκε τη συνεργασία μαζί τους και την ανάληψη της υποχρεώσεως να τους βοηθήση στους σκοπούς των». Το "Πρακτορείο Πνευματικής Συνεργασίας" ήταν προσωπικό όραμα και δημιούργημα του Μάριου Βαϊάνου. Σκοπός του "Πρακτορείου" ήταν η συνεργασία όλων των ανθρώπων που είχαν ενδιαφέρον για τα γράμματα, και κυρίως των νέων. Το "Πρακτορείο" βοηθούσε πολλά έντυπα.

ΕΙΚΟΝΑ

89. Εξώφυλλο του τχ 6-8 του π Ορίζοντες αρ. *284

Το οπισθόφυλλο του τχ 5 είναι αφιερωμένο στο νέο αυτό περιοδικό που θα ενσωματώνεται στο παλιό με τον τίτλο Σκέψη. Στην εσωτερική πλευρά του οπισθόφυλλου του τχ 5 σημειώνεται: «Με την αγγελία αυτή θα πληροφορηθήτε την έκδοση ενός νέου περιοδικού που έρχεται να προστεθεί στ' άλλα που υπάρχουν, και πολύ λογικό, θα σκεφθήτε για ποιο λόγο να γίνεται αυτό και να σπαταλούνται άδικα οι δυνάμεις μας, ενώ η εποχή ζητά να τις ενώνωμε για τη θεραπεία, την ανασυγκρότηση και τη δημιουργία πνευματικής ζωής που τόσο την έχουμε αυτές τις κρίσιμες στιγμές, ανάγκη. [...] Δε βγαίνωμε άσκοπα, ωθούμενοι από μάταιες νεανικές εκδοτικές φιλοδοξίες· [...] Μέσα μας κοχλάζουν τα νειάτα και οι χυμοί του νεανισμού μα η δίψα μας είναι συγκρατημένη και πειθαρχημένη για ένα σκοπό κι ένα πρόγραμμα: την αρχή να εξυπηρετήσωμε την Τέχνη, στη μεγάλη της σημασία και στην αγνή της έκφραση. [...] Η "Σκέψη" θα είναι η δικαία βαθμολόγηση της εργασίας καθενός όπου κι' αν ανήκει: στη Λογοτεχνία, στο Θέατρο, στην Καλλιτεχνία ή όπου αλλού. [...] Θα κάμωμε ότι μπορούμε για να δώσωμε ένα τύπο ενός ειδικού περιοδικού, που η έλλειψή του είναι ολοφάνερη και πανθομολογούμενη». Η αγγελία υπογράφεται από την Εκδοτική Ομάδα του Περιοδικού.

Η εξωτερική πλευρά του οπισθόφυλλου του τχ 5 δίνει στοιχεία για το νέο περιοδικό Σκέψη, Μηνιαία Κριτική Επιθεώρηση για: Βιβλία, Θέατρο, Καλλιτεχνία. Έκδοση ομάδας νέων λογοτεχνών. Επί της ύλης: Γιάννης Χατζηπατέρας.

Συνεργάτες [δίνεται κατάλογος συνεργατών]: Γιώργος Ανεμογιάννης, Αγγ. Θεοδωρόπουλος, Γιώργος Θεοτοκάς, Άλκης Θρύλος, Μανώλης Καλομοίρης, Σωκράτης Καραντινός, Θράσος Καστανάκης, Πέλος Κατσέλης, Φώτης Κόντογλους, Νίκος Λάσκαρης, Σπύρος Μελάς, Στρατής Μυριβήλης, Γρηγ. Ξενόπουλος, Ι. Μ. Παναγιωτόπουλος, Κλέων Παράσχος, Γιάννης Σιδέρης, Π. Σπανδωνίδης, Σοφία Σπανούδη, Τατιάνα Σταύρου,

Θεόδωρος Συναδινός, Άγγελος Τερζάκης, Μιχ. Τόμπρος, Αιμ. Χουρμούζιος.

Στο τχ 6/8 βρίσκεται ενσωματωμένο το νέο περιοδικό. Στη σ. 102 διακόπτεται η συνεχής σελιδαρίθμηση των Οριζόντων και ενσωματώνεται το νέο περιοδικό Σκέψη με υπότιτλο: Μηνιαία Κριτική Έκδοση των Νέων, και την ένδειξη Έτος A' - αριθ. 1-2.

Το τχ έχει δική του σελιδαρίθμηση (1-20). Κατόπιν συνεχίζει το π. Ορίζοντες από τις σελ. 103 κε. έως την 110.

Το τχ 9/10, πανηγυρικό για την απελευθέρωση, είναι κολοβό και σταματάει στη σελ. 124. Δεν περιλαμβάνεται η Σκέψη σ' αυτές τις σελίδες. Στο εξώφυλλό του αναγγέλλεται: "Στις πανελλήνιες γιορτές της Ελευθερίας απ' τ' άλλο φύλλο μετέχωμε πρώτοι". Δεν εντοπίστηκε άλλο φύλλο.

Περιεχόμενα του περιοδικού Σκέψη στο τχ 6/8 των Οριζόντων: "Μορφές της Τέχνης: Ο Καλομοίρης, άρθρο της κ. Σοφίας Σπανούδη· Ένα μεσαιωνικό έργο: Βέλθανδρος και Χρυσάντζα, του Πέτρου Σ. Σπανδωνίδη· Σχόλια· Οι μήνες που πέρασαν: Μάιος· Συγγραφείς, ηθοποιοί, σκηνοθέτες, σκηνογράφοι και κριτικοί, τέσσερα άρθρα του κ. Θ. Συναδινού· Για το θέατρο· Η θέση της καλλιτεχνίας, άρθρο του κ. Μιχ. Τόμπρου Σχόλια, νέα, ειδήσεις· Ζητήματα της Τέχνης και του Θεάτρου: Το θέατρο και η ανανέωσί του, του Σωκρ. Καραντινού· To σήμερα και το αύριο της λογοτεχνίας μας, απαντήσεις του κ. Ι. Μ. Παναγιωτόπουλου· Οι μήνες που πέρασαν: Ιούνιος· Οι κόσμοι της τέχνης: Το Θέατρο, θεατρική κριτική του κ. Θρ. Καστανάκη· Το άλλο μας θέατρο: Η Επιθεώρηση, Εισαγωγικό σημείωμα και κριτική του κ. Γιάννη Σιδέρη· Αναμνήσεις από τα περασμένα: Τα περιοδικά της Πόλης, του B. Ηλιάδη· Πώς γράφετε;; [Απαντούν στην ερώτηση οι συγγραφείς:] Γαλάτεια Καζαντζάκη, Πέτρος Σπανδωνίδης· Ποιοι είναι;;, Χιουμοριστικά σκίτσα απ' τον κόσμο της τέχνης, του πνεύματος, του Δ. Ψαθά· Χιουμοριστικές αυτοβιογραφίες [σατιρικά ποιήματα για τους: Σπύρο Μελά, Κωστή Μπαστιά,

Π. Παλαιολόγο, από τον Πώλ Μενεστρέλ]· Ιούνιος-Ιούλιος-Αύγουστος, (ποίημα) του Δ. Χρ.· Ιούλιος-Αύγουστος-Σεπτέμβριος (χιουμοριστικά κείμενα με σκίτσα του A. Βώττη)· Βιβλιοθήκη (βιβλία που λάβανε)".

Εικονογραφείται με 3 ξυλογραφίες του Π. Βαλσαμάκη.

Η τιμή αναγράφεται στη σ. 20 του τχ: 5.000.000 δρχ.

Τύπωμα: "Π. Διαλησμάς" Καρόρη 11

Αριθμός αντιτύπων: 3.000

Σχήμα: 29x22 εκ. 20 σ. τρίστηλο

Στην τελευταία σελ. υπάρχουν οι τίτλοι σε κλισέ και των δύο περιοδικών: Ορίζοντες και Σκέψη. Διευθυντής του περιοδικού Ορίζοντες είναι ο Μάριος Βαϊάνος, και συνεργάζονται μ' αυτό γνωστοί συγγραφείς όπως: Άγγελ. Σικελιανός, Γρηγ. Ξενόπουλος, Κώστας Καρθαίος, Φώτης Κόντογλου, Στρατής Μυριβήλης, Γιώργος Θεοτοκάς, Θρασ. Καστανάκης, Τακ. Παπατζώνης και πολλοί άλλοι.

ΕΛΙΑ

285. Ορμή

ΑΛΜΥΡΟΣ 1944

Υπότιτλος: Όργανο του Τμηματικού Συμβουλίου της Ενιαίας Πανελλαδικής Οργανώσεως Νέων (Ε.Π.Ο.Ν.) Αλμυρού

Μόττο: Παλεύουμε, τραγουδάμε, γκρεμίζουμε, χτίζουμε

Αλμυρός [Νομός Μαγνησίας]

Κυκλοφόρησαν 5 τχ. Είναι γνωστό το τχ 5:

Χρόνος Αος   Αριθ. Φύλλ. 5    5 Απρίλη 1944

Δεν μπόρεσα να εξακριβώσω αν συνεχίστηκε η έκδοση.

Αριθμός αντιτύπων: άγνωστος

Τιμή: 5.000 δρχ.

Σχήμα: 29x19,5 εκ. μονόφυλλο πολυγραφημένο

Περιεχόμενα: (τχ 5) "Όλοι και Όλες στις εκλογές για ανάδειξη Αντιπρ/πων στο Εθν. Συμβούλιο, Η εθνική μας γιορτή, Ο τίτλος μας, Εμπρός απ' όλα ο αγώνας μας, Συνδρομές, Η ανοιξιάτικη σπορά. Πάντα πρωτοπόροι".

Βιβλιογραφία: Ανταίος ΑΙΙ σ. 513· Φατσέα σ. 136.

Λανθάνει

286. Ορμή της Νειότης

[ΡΕΝΤΙΝΑ] 1944

Υπότιτλος: [Όργανο της Ομάδας Στ΄3 της ΕΠΟΝ της επαρχίας Ρεντίνας]

Ρεντίνα [Νομός Καρδίτσης]

Βιβλιογραφία: "Απ' τη δράση της επαρχίας μας", εφ. Λεύτερα Νειάτα, της ΕΠΟΝ Ρεντίνας, τχ 1 (23 Φλεβάρη 1944), σ. 4.

Λανθάνει

*287. ΟΨΥΠ

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 1944

Υπότιτλος: Οργανισμός Ψυχαγωγίας και Υγείας Παιδιού (Σωματείο αναγνωρισμένο)

Θεσσαλονίκη

Επισημάνθηκε το πρώτο τχ, χωρίς χρονολογικές ενδείξεις. Είναι όμως γνωστό ότι κυκλοφόρησε στις 3 Νοεμβρίου του 1944, με την ευκαιρία μιας γιορτής του ΟΨΥΠ, με την οποία το σωματείο παρουσιαζόταν για πρώτη φορά στο κοινό της Θεσσαλονίκης. Δεν μπόρεσα να εξακριβώσω αν συνεχίστηκε η έκδοση.

Αριθμός αντιτύπων: άγνωστος [από αναφορά: "μοιράστηκε σ' όλη την πόλη"]

Σχήμα: 29x20 εκ. 4 σ. με αρίθ. δίστηλο

Ο ΟΨΥΠ ήταν δημιούργημα και πρωτοβουλία της ΕΠΟΝ Θεσσαλονίκης. Οι στόχοι του προσδιορίζονται στο έντυπο ως εξής: "Σκοπός του Οργανισμού αυτού είναι γενικά, ιδίως στις δύσκολες αυτές στιγμές, να δώσουμε στο παιδί την ευκαιρία να χαρή, γιατί πιστεύουμε πως η χαρά είναι απαραίτητη για την σωματική και πνευματική ανάπτυξη του παιδιού και για τη διάπλαση του χαρακτήρα του". Το έντυπο κρίνεται από το Ξεκίνημα του ΕΟΠ Θεσσαλονίκης ως "μια καλή αρχή για παιδικό περιοδικό και παιδική φιλολογία". Η έκδοση του περιοδικού εντασσόταν στο φιλολογικό τμήμα που θα φρόντιζε και για την έκδοση παιδικών βιβλίων και μεταφράσεων.

Περιεχόμενα: Στην πρώτη σελίδα δημοσιεύεται κείμενο που παρουσιάζει τους σκοπούς και τις επιδιώξεις του σωματείου. Οι υπόλοιπες σελίδες έχουν ύλη που απευθύνεται στα παιδιά. Συγκεκριμένα: "Η χαρά της Λευτεριάς, της Χρυσάνθης Ζιτσαίας [ποίημα]· Γονείς, το παιδί σας δεν έχει μόνο σώμα, έχει και ψυχή, της Σταυρούλας Μαρκέτου· Ο Κορυδαλλός, του Κ. Βάρναλη [ποίημα]· Ο Σκοπός (Διήγημα), Από τη

συλλ. διηγ. του Ι. Δραγούμη· Ποντικός και ταύρος, του Κ. Βάρναλη".

Βιβλιογραφία: Για τον ΟΨΥΠ ο Φωτιάδης σ. 440-441 σημειώνει: «Μέσα στον Αύγουστο [του 1944] εγκρίνεται από το Πρωτοδικείο το Καταστατικό του μεγάλου Οργανισμού Ψυχαγωγίας - Υγείας Παιδιού (Ο.Ψ.Υ.Π.). Προετοιμάζει την "Εβδομάδα του Παιδιού" μ' ένα πλούσιο πρόγραμμα».

Στο π. Ξεκίνημα, του ΕΟΠ Θεσσαλονίκης, τόμ. Β', αρ. φύλ. 1, σ. 45-46, αναφέρεται το τεύχος του ΟΨΥΠ.

Στην εφ. Λεύτερα Νιάτα, της ΕΠΟΝ Μακεδονίας, τχ 30 σ. 11, "Εβδομάδα χαράς για το παιδί": «Ο ΟΨΥΠ ιδρύθηκε τον περσινό Απρίλη [1944] κάτω από τη σκλαβιά και τη τρομοκρατία του καταχτητή. Ιδρύθηκε απ' την ανάγκη να δώσει γέλιο, χαρά και υγεία στο παιδί που ο βάρβαρος φασίστας είχε σκοτεινιάσει και τσακίσει. Ήθελε ο οργανισμός να προστατέψει το παιδί, να φροντίσει για τη ζωή του, το φαγητό του, τη ψυχαγωγία του. Μα οι Γερμανοί δεν τον άφησαν. Τα παιδιά είναι οι αυριανοί πολίτες, τα στηρίγματα της αυριανής κοινωνίας· κι όποιος φρόντιζε γι' αυτά αντιστεκότανε στο πρόγραμμα του χιτλερισμού "τον αφανισμό κάθε λεύτερου και προοδευτικού λαού". Κι' ο ΟΨΥΠ πάλευε να δώσει τουλάχιστο τη χαρά, το γέλιο στο παιδί. Έδωσε σ' όλο το διάστημα της σκλαβιάς απ' τον Απρίλη μέχρι τη λευτεριά 30 παραστάσεις κουκλοθέατρου στα παιδικά ιδρύματα, γιορτές στο κοινό και στα παιδάκια. Ίδρυσε ένα παιδικό κήπο στη Μονή Βλατάδων για τα παιχνίδια του παιδιού. Με τη λευτεριά οργανώνει πλούσια γιορτή στο κοινό κι αρχίζει τη δράση του, λεύτερος πια μέσα στο πρόγραμμα της δημιουργίας που ζητά ο λαός μας.

Πρώτη ανάγκη η προστασία του παιδιού. Ιδρύονται σ' όλες τις Μακεδονικές πόλεις Γιανιτσά, Έδεσσα, Βέρροια, Νάουσσα, Φλώρινα, Καστοριά, Κατερίνη, Κιλκίς, παραρτήματα του ΟΨΥΠ παιδικοί σταθμοί με συσσίτια, κέντρα χαράς και στα κεφαλοχώρια και τα χωριά της Μακεδονίας. Πραγματικό

αγώνα κάνει ο ΟΨΥΠ για να ικανοποιήσει τις πρώτες στοιχειώδεις ανάγκες του παιδιού στην ύπαιθρο που ο καταχτητής τάχει ρημάξει όλα".

MAN

*288. Η Πάλη της Νειότης

[ΘΕΣΣΑΛΙΑ] 1944

Υπότιτλος: Όργανο της Τμηματικής Ίκαρος 3ου Δ/τος [Διαμερίσματος] της Ενιαίας Πανελλαδικής Οργάνωσης [Νέων]

Μόττο: Μη σκιάζεστε στα σκότη. / Η διπλή μας Λευτεριά

σαν της αυγής το φεγγοβόλο αστέρι / της νύχτας το ξημέρωμα θα φέρει.

[Θεσσαλία]

Επισημάνθηκε το πρώτο τχ με τις ακόλουθες ενδείξεις:

Χρόνος 1ος   Αριθμός φύλλου 1    5 του Μάρτη 1[944]

Δεν μπόρεσα να εξακριβώσω αν συνεχίστηκε η έκδοση.

Αριθμός αντιτύπων: άγνωστος

Τιμή: 5.000 δρχ.

Σχήμα: 28,5x20 εκ. μονόφυλλο πολυγραφημένο κι απ' τις δύο όψεις δίστηλο

Το περιοδικό αποτελεί ένα ακόμα δείγμα επονίτικου τύπου για το οποίο οι πληροφορίες μας ως προς τον τόπο έκδοσης περιορίζονται στην κατάταξή του στο Αρχείο της ΕΠΟΝ μαζί με τα έντυπα της Θεσσαλίας. Ενδεικτικό είναι ακόμη και το άρθρο με τίτλο "Στο χαμό της Ελπίδας" που αναφέρεται στη γνωστή επονίτισσα Ν. Τριανταφύλλου απ' τον Βόλο. Άρα το έντυπο μπορεί να εκδόθηκε στον Βόλο ή στα γύρω χωριά. Από το κύριο άρθρο με τίτλο "Η πρώτη επέτειος", που είναι αφιερωμένο στην επέτειο από την ίδρυση της Ε.Π.Ο.Ν.: "Η Ελληνική νειότη ωριμασμένη ιδεολογικά απ' την πείρα της σκλαβιάς της στον ντόπιο Μοναρχομεταξικό και στον ξένο Ιταλογερμανικό φασισμό, ένοιωσε βαθειά την ανάγκη του εθνικοαπελευθερωτικού και λαοαπελευθερωτικού αγώνα. Τη δύναμη για ν' αγωνιστεί τη βρήκε στην ένωσή της".

Περιεχόμενα: "Η πρώτη επέτειος (υπογρ. Γρηγόρης), Στο χαμό της Ελπίδας (υπογρ. Ζ.P.), Επονίτες και Επονίτισσες..., Όλα για τους ηρωικούς αντάρτες μας, [Απ' τη] δράση μας. [Ομάδα-Ίκαρος] Β-Ομάδα Ίκαρος Γ-Ομάδα Ίκαρος A,

Για την ανταρτοομάδα μας (υπογρ. Μπουμπουλίνα), Χαρακτήρας και φήμη (υπογρ. Νίκη), Θεατής στα παρασκήνια".

Βιβλιογραφία: για την "Ελπίδα" (Νίτσα Τριανταφύλλου), βλ. Πέτρος Ανταίος, Χίλια σκοτωμένα παιδιά της Ε.Π.Ο.Ν., εκδόσεις Ε.Π.Ο.Ν., Αθήνα 1986, σ. 199.

Γενικότερα για την ΕΠΟΝ Μαγνησίας, βλ. Νίτσα Κολιού, Άγνωστες πτυχές κατοχής και Αντίστασης 1941-44. Ιστορική έρευνα για το νομό Μαγνησίας, τόμ. A', Β', Βόλος 1985 (τόμ. Β', σ. 799-856).

Αρχείο ΕΠΟΝ

*289. Παλμός

ΑΘΗΝΑ 1944-1945

Υπότιτλος: Λογοτεχνικές Σελίδες

Αθήνα

Διευθυντής: Κώστας Αγαπητίδης· Έκδοση "Καλλιτεχνών" (τχ 1-7)

Εκδίδεται από ομάδα νέων (τχ 8-10)

[Συντακτική Επιτροπή: Κώστας Αγαπητίδης, Ειρήνη Αποστολοπούλου, Θ. Φραγκόπουλος, Φραγκίσκη Ζαχαροπούλου]

Το πρώτο τχ κυκλοφόρησε τον Μάιο του 1944 και μέχρι τον Δεκέμβριο του 1945, που διακόπηκε η έκδοση, εκδόθηκαν 10 τχ.

Χρόνος A' - Φύλλο 1 - Μάης 1944

      " "       -       "     2 - Ιούνιος 1944

     " "        -       "      3 - Ιούλιος 1944

     " "        -       "      4 - Σεπτέμβρης 1944

     " "        -       "      5 - Οχτώβρης 1944

     "    Β'   -       "       6 - Γενάρης 1945

    "     "     -       "       7 - Μάρτης 1945

    " "         -       "        8 - Ιούλιος 1945

    " "         -       "        9 - Οχτώβρης 1945

    " "         -       "      10 - Δεκέμβρης 1945

Αριθμός αντιτύπων: άγνωστος

Τιμή: τχ 1  100.000 δρχ., τχ 2  200.000 δρχ., τχ 3  1.000.000 δρχ., τχ 4  10.000.000 δρχ., τχ 5 [χωρίς τιμή], τχ 6  40 δρχ., τχ 7  60 δρχ., τχ 8  1.000 δρχ., τχ 9  150 δρχ., τχ 10  700 δρχ.

Σχήμα: 25x17,5 εκ. 16-32 σ. ανά τχ με αρίθ. συνεχή (1-192)

Αν και το περιοδικό δεν έχει καμία ένδειξη "νεανικό" και τα παρόμοια μέχρι το τχ 8, πρόκειται όμως καθαρά για λογοτεχνικό περιοδικό νέων. Νεότατων, μάλιστα, αφού, όπως είχε την καλοσύνη να με πληροφορήσει η κ. Ειρήνη Αποστολοπούλου-Φεράλδη, τα μέλη της εκδοτικής ομάδας ήταν μόλις 16-22 χρονών. Στο πρώτο τχ του περιοδικού σημειώνεται:

"Είναι από τη μια ως την άλλη άκρη παλμός η δημιουργία

αυτή, παλμός δυνατός και ασταμάτητος, γεμάτος από ζωή κι από νειάτα, που δεν μπορεί να κλειστεί σε προγράμματα και όλο χύνεται, όλο σκορπίζεται - καθώς οι καρδιές που αναδίνουνε τον παλμό τούτο δεν μπορούν να βαστάξουν κανένα βάρος όταν τους χαμογελάει κάπου γύρω ή και πέρα, η μεγάλη χαρά". Ο Παλμός λοιπόν βγαίνει κατ' αρχήν με το μονοτονικό σύστημα, χωρίς όμως αυτό να ισχύει απαρέγκλιτα για όλες τις συνεργασίες.

Στο τχ 8, στη στήλη "Σημειώματα", σ. 148, αναφέρεται: "Η προσπάθειά-μας για τη δημιουργία ενός καθαρά νεανικού περιοδικού, συνάντησε, όπως είναι φυσικό, άπειρες εκδοτικές δυσκολίες, κι αυτές οι δυσκολίες είναι προπάντων που εμπόδισαν μια πλατειά θεώρηση της πνευματικής μας ζωής".

Περιεχόμενα και συνεργάτες: [σε αγκύλη τα σημερινά ή πραγματικά ονόματα]

(τχ 1) "To κέντημα, Λίνα Βλάχου [-Κάσδαγλη, ποίημα]·

Τραγούδι και χαρά, Λύντια Γεωργούλη [-Στεφάνου, ποίημα]·

Πίσω από τη χαρά..., Λοΐζος Μαντρεπήλιας [διήγημα]·

Ταξίδι, Άλκης Μύρας [Βακαλόπουλος, ποίημα]·

Ράγισμα, Κώστας Αγαπητίδης [διήγημα]·

Λυκαυγές, Βαγγέλης Γκούφας [ποίημα]·

Σημειώματα".

(τχ 2) "Τα πουλιά που φύγανε, Βαγγέλης Γκούφας [ποίημα]·

Σε καρτεράει, Ντ. Ζηριώτης [ποίημα]·

Εφηβικό Τρίγωνο, Γ. Στάβερης [Γ. Σπυρόπουλος, διήγημα]·

Αρνητικό Εμβατήριο, A. Τυπάλδος-Λοβέρδος [ποίημα]·

Όταν ξυπνά η πεντάμορφη, Λύντια Γεωργούλη [-Στεφάνου, ποίημα]·

Απριλιές, Γ. Παυλάτος [ποίημα]·

Απ' το σημειωματάριο του Κ. Δανάλη, Μιμίκα Κρανάκη [διήγημα]·

[Μετάφραση αποσπάσματος από το Τετράδιο του P. Valéry], Ε[ιρήνη] Απ[οστολοπούλου-Φεράλδη]·

Γοτθικό Λυκόφως του Paul Morand, μτφρ. Άλκης Μύρας·