283. Οδηγητής

ΚΑΣΤΟΡΙΑ 1944

Υπότιτλος: Όργανο του Περιφερειακού Συμβουλίου της Ενιαίας Παν/κής Ο/σης Νέων Καστοριάς

Μόττο: Ζωή, Λευτεργιά, Λαϊκή Δημοκρατία

Καστοριά

To πρώτο τχ πρέπει να κυκλοφόρησε τον Μάρτιο του 1944. Το έντυπο δεν αναφέρεται στην Έκθεση του Παμμακεδονικού Συμβουλίου της ΕΠΟΝ που καλύπτει την περίοδο 23.2.43-23.2. 44. Εξάλλου το μόνο γνωστό τχ έχει τις ακόλουθες ενδείξεις:

Χρονιά 1η  Αριθμός φύλλου 2    13 του Απρίλη 1944

Δεν μπόρεσα να εξακριβώσω αν συνεχίστηκε η έκδοση.

Αριθμός αντιτύπων: άγνωστος

Τιμή: 2.000 δρχ.

Σχήμα: πολυγραφημένο

Στο τχ 2 δίνεται κατάλογος νεκρών επονιτών από τα γύρω χωριά.

Βιβλιογραφία : Ανταίος ΑΙΙ σ. 516· Ανταίος Β σ. 490-491· Φατσέα σ. 138· Φλάισερ σ. 42.

Λανθάνει

*284. Ορίζοντες

Σκέψη

ΑΘΗΝΑ 1944

Υπότιτλος: Μηνιαία τεύχη γραμμάτων και τέχνης

Αθήνα

Διευθυντής: Μάριος Βαϊάνος

Επισημάνθηκαν τα εξής τχ του περιοδικού Ορίζοντες:

Έτος A' αρ. 1    Ιανουάριος 1944

    "     " "     2    Φεβρουάριος 1944

    "     " "     3    Μάρτιος 1944

    "     " "     4    Απρίλιος 1944

    "     " "     5    Μάιος 1944

    "     " "   6/8    Ιούνιος/Αύγουστος 1944

    "     " "  9/10   Σεπτέμβριος/Οκτώβριος 1944

Στο τχ 5 του π. Ορίζοντες υπάρχει η εξής αγγελία (σ. 95): «Ικανοποιώντας προγραμματική επιθυμία του το "Πρακτορ. Πνευματικής Συνεργασίας" όσον αφορά την έκδοση και την συμπλήρωση των "Οριζόντων" αναγγέλλει την έκδοση ειδικού κριτικού δελτίου που θα παρουσιάζεται σ' αυτό πλατειά κι αναλυτικά όλη η πνευματική ζωή του τόπου κάθε μήνα. [...] Την εργασία και την φροντίδα του νέου περιοδικού [...] ανέθεσε σε ομάδα νέων λογοτεχνών και διανοουμένων, που με την έκδοση αυτήν ικανοποιούν και τούτοι με τη σειρά των, επιθυμία των να μπουν στα νεοελληνικά Γράμματα [...] Εγγύηση σ' ένα τέτοιο πρόγραμμα είναι ότι όλοι που την αποτελούν είναι νέοι κι' εμφορούνται από τέτοια διάθεση· κι ένας λόγος που το "Πρ. Πν. Συν." δέχτηκε τη συνεργασία μαζί τους και την ανάληψη της υποχρεώσεως να τους βοηθήση στους σκοπούς των». Το "Πρακτορείο Πνευματικής Συνεργασίας" ήταν προσωπικό όραμα και δημιούργημα του Μάριου Βαϊάνου. Σκοπός του "Πρακτορείου" ήταν η συνεργασία όλων των ανθρώπων που είχαν ενδιαφέρον για τα γράμματα, και κυρίως των νέων. Το "Πρακτορείο" βοηθούσε πολλά έντυπα.

ΕΙΚΟΝΑ

89. Εξώφυλλο του τχ 6-8 του π Ορίζοντες αρ. *284

Το οπισθόφυλλο του τχ 5 είναι αφιερωμένο στο νέο αυτό περιοδικό που θα ενσωματώνεται στο παλιό με τον τίτλο Σκέψη. Στην εσωτερική πλευρά του οπισθόφυλλου του τχ 5 σημειώνεται: «Με την αγγελία αυτή θα πληροφορηθήτε την έκδοση ενός νέου περιοδικού που έρχεται να προστεθεί στ' άλλα που υπάρχουν, και πολύ λογικό, θα σκεφθήτε για ποιο λόγο να γίνεται αυτό και να σπαταλούνται άδικα οι δυνάμεις μας, ενώ η εποχή ζητά να τις ενώνωμε για τη θεραπεία, την ανασυγκρότηση και τη δημιουργία πνευματικής ζωής που τόσο την έχουμε αυτές τις κρίσιμες στιγμές, ανάγκη. [...] Δε βγαίνωμε άσκοπα, ωθούμενοι από μάταιες νεανικές εκδοτικές φιλοδοξίες· [...] Μέσα μας κοχλάζουν τα νειάτα και οι χυμοί του νεανισμού μα η δίψα μας είναι συγκρατημένη και πειθαρχημένη για ένα σκοπό κι ένα πρόγραμμα: την αρχή να εξυπηρετήσωμε την Τέχνη, στη μεγάλη της σημασία και στην αγνή της έκφραση. [...] Η "Σκέψη" θα είναι η δικαία βαθμολόγηση της εργασίας καθενός όπου κι' αν ανήκει: στη Λογοτεχνία, στο Θέατρο, στην Καλλιτεχνία ή όπου αλλού. [...] Θα κάμωμε ότι μπορούμε για να δώσωμε ένα τύπο ενός ειδικού περιοδικού, που η έλλειψή του είναι ολοφάνερη και πανθομολογούμενη». Η αγγελία υπογράφεται από την Εκδοτική Ομάδα του Περιοδικού.

Η εξωτερική πλευρά του οπισθόφυλλου του τχ 5 δίνει στοιχεία για το νέο περιοδικό Σκέψη, Μηνιαία Κριτική Επιθεώρηση για: Βιβλία, Θέατρο, Καλλιτεχνία. Έκδοση ομάδας νέων λογοτεχνών. Επί της ύλης: Γιάννης Χατζηπατέρας.

Συνεργάτες [δίνεται κατάλογος συνεργατών]: Γιώργος Ανεμογιάννης, Αγγ. Θεοδωρόπουλος, Γιώργος Θεοτοκάς, Άλκης Θρύλος, Μανώλης Καλομοίρης, Σωκράτης Καραντινός, Θράσος Καστανάκης, Πέλος Κατσέλης, Φώτης Κόντογλους, Νίκος Λάσκαρης, Σπύρος Μελάς, Στρατής Μυριβήλης, Γρηγ. Ξενόπουλος, Ι. Μ. Παναγιωτόπουλος, Κλέων Παράσχος, Γιάννης Σιδέρης, Π. Σπανδωνίδης, Σοφία Σπανούδη, Τατιάνα Σταύρου,

Θεόδωρος Συναδινός, Άγγελος Τερζάκης, Μιχ. Τόμπρος, Αιμ. Χουρμούζιος.

Στο τχ 6/8 βρίσκεται ενσωματωμένο το νέο περιοδικό. Στη σ. 102 διακόπτεται η συνεχής σελιδαρίθμηση των Οριζόντων και ενσωματώνεται το νέο περιοδικό Σκέψη με υπότιτλο: Μηνιαία Κριτική Έκδοση των Νέων, και την ένδειξη Έτος A' - αριθ. 1-2.

Το τχ έχει δική του σελιδαρίθμηση (1-20). Κατόπιν συνεχίζει το π. Ορίζοντες από τις σελ. 103 κε. έως την 110.

Το τχ 9/10, πανηγυρικό για την απελευθέρωση, είναι κολοβό και σταματάει στη σελ. 124. Δεν περιλαμβάνεται η Σκέψη σ' αυτές τις σελίδες. Στο εξώφυλλό του αναγγέλλεται: "Στις πανελλήνιες γιορτές της Ελευθερίας απ' τ' άλλο φύλλο μετέχωμε πρώτοι". Δεν εντοπίστηκε άλλο φύλλο.

Περιεχόμενα του περιοδικού Σκέψη στο τχ 6/8 των Οριζόντων: "Μορφές της Τέχνης: Ο Καλομοίρης, άρθρο της κ. Σοφίας Σπανούδη· Ένα μεσαιωνικό έργο: Βέλθανδρος και Χρυσάντζα, του Πέτρου Σ. Σπανδωνίδη· Σχόλια· Οι μήνες που πέρασαν: Μάιος· Συγγραφείς, ηθοποιοί, σκηνοθέτες, σκηνογράφοι και κριτικοί, τέσσερα άρθρα του κ. Θ. Συναδινού· Για το θέατρο· Η θέση της καλλιτεχνίας, άρθρο του κ. Μιχ. Τόμπρου Σχόλια, νέα, ειδήσεις· Ζητήματα της Τέχνης και του Θεάτρου: Το θέατρο και η ανανέωσί του, του Σωκρ. Καραντινού· To σήμερα και το αύριο της λογοτεχνίας μας, απαντήσεις του κ. Ι. Μ. Παναγιωτόπουλου· Οι μήνες που πέρασαν: Ιούνιος· Οι κόσμοι της τέχνης: Το Θέατρο, θεατρική κριτική του κ. Θρ. Καστανάκη· Το άλλο μας θέατρο: Η Επιθεώρηση, Εισαγωγικό σημείωμα και κριτική του κ. Γιάννη Σιδέρη· Αναμνήσεις από τα περασμένα: Τα περιοδικά της Πόλης, του B. Ηλιάδη· Πώς γράφετε;; [Απαντούν στην ερώτηση οι συγγραφείς:] Γαλάτεια Καζαντζάκη, Πέτρος Σπανδωνίδης· Ποιοι είναι;;, Χιουμοριστικά σκίτσα απ' τον κόσμο της τέχνης, του πνεύματος, του Δ. Ψαθά· Χιουμοριστικές αυτοβιογραφίες [σατιρικά ποιήματα για τους: Σπύρο Μελά, Κωστή Μπαστιά,

Π. Παλαιολόγο, από τον Πώλ Μενεστρέλ]· Ιούνιος-Ιούλιος-Αύγουστος, (ποίημα) του Δ. Χρ.· Ιούλιος-Αύγουστος-Σεπτέμβριος (χιουμοριστικά κείμενα με σκίτσα του A. Βώττη)· Βιβλιοθήκη (βιβλία που λάβανε)".

Εικονογραφείται με 3 ξυλογραφίες του Π. Βαλσαμάκη.

Η τιμή αναγράφεται στη σ. 20 του τχ: 5.000.000 δρχ.

Τύπωμα: "Π. Διαλησμάς" Καρόρη 11

Αριθμός αντιτύπων: 3.000

Σχήμα: 29x22 εκ. 20 σ. τρίστηλο

Στην τελευταία σελ. υπάρχουν οι τίτλοι σε κλισέ και των δύο περιοδικών: Ορίζοντες και Σκέψη. Διευθυντής του περιοδικού Ορίζοντες είναι ο Μάριος Βαϊάνος, και συνεργάζονται μ' αυτό γνωστοί συγγραφείς όπως: Άγγελ. Σικελιανός, Γρηγ. Ξενόπουλος, Κώστας Καρθαίος, Φώτης Κόντογλου, Στρατής Μυριβήλης, Γιώργος Θεοτοκάς, Θρασ. Καστανάκης, Τακ. Παπατζώνης και πολλοί άλλοι.

ΕΛΙΑ

285. Ορμή

ΑΛΜΥΡΟΣ 1944

Υπότιτλος: Όργανο του Τμηματικού Συμβουλίου της Ενιαίας Πανελλαδικής Οργανώσεως Νέων (Ε.Π.Ο.Ν.) Αλμυρού

Μόττο: Παλεύουμε, τραγουδάμε, γκρεμίζουμε, χτίζουμε

Αλμυρός [Νομός Μαγνησίας]

Κυκλοφόρησαν 5 τχ. Είναι γνωστό το τχ 5:

Χρόνος Αος   Αριθ. Φύλλ. 5    5 Απρίλη 1944

Δεν μπόρεσα να εξακριβώσω αν συνεχίστηκε η έκδοση.

Αριθμός αντιτύπων: άγνωστος

Τιμή: 5.000 δρχ.

Σχήμα: 29x19,5 εκ. μονόφυλλο πολυγραφημένο

Περιεχόμενα: (τχ 5) "Όλοι και Όλες στις εκλογές για ανάδειξη Αντιπρ/πων στο Εθν. Συμβούλιο, Η εθνική μας γιορτή, Ο τίτλος μας, Εμπρός απ' όλα ο αγώνας μας, Συνδρομές, Η ανοιξιάτικη σπορά. Πάντα πρωτοπόροι".

Βιβλιογραφία: Ανταίος ΑΙΙ σ. 513· Φατσέα σ. 136.

Λανθάνει

286. Ορμή της Νειότης

[ΡΕΝΤΙΝΑ] 1944

Υπότιτλος: [Όργανο της Ομάδας Στ΄3 της ΕΠΟΝ της επαρχίας Ρεντίνας]

Ρεντίνα [Νομός Καρδίτσης]

Βιβλιογραφία: "Απ' τη δράση της επαρχίας μας", εφ. Λεύτερα Νειάτα, της ΕΠΟΝ Ρεντίνας, τχ 1 (23 Φλεβάρη 1944), σ. 4.

Λανθάνει

*287. ΟΨΥΠ

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 1944

Υπότιτλος: Οργανισμός Ψυχαγωγίας και Υγείας Παιδιού (Σωματείο αναγνωρισμένο)

Θεσσαλονίκη

Επισημάνθηκε το πρώτο τχ, χωρίς χρονολογικές ενδείξεις. Είναι όμως γνωστό ότι κυκλοφόρησε στις 3 Νοεμβρίου του 1944, με την ευκαιρία μιας γιορτής του ΟΨΥΠ, με την οποία το σωματείο παρουσιαζόταν για πρώτη φορά στο κοινό της Θεσσαλονίκης. Δεν μπόρεσα να εξακριβώσω αν συνεχίστηκε η έκδοση.

Αριθμός αντιτύπων: άγνωστος [από αναφορά: "μοιράστηκε σ' όλη την πόλη"]

Σχήμα: 29x20 εκ. 4 σ. με αρίθ. δίστηλο

Ο ΟΨΥΠ ήταν δημιούργημα και πρωτοβουλία της ΕΠΟΝ Θεσσαλονίκης. Οι στόχοι του προσδιορίζονται στο έντυπο ως εξής: "Σκοπός του Οργανισμού αυτού είναι γενικά, ιδίως στις δύσκολες αυτές στιγμές, να δώσουμε στο παιδί την ευκαιρία να χαρή, γιατί πιστεύουμε πως η χαρά είναι απαραίτητη για την σωματική και πνευματική ανάπτυξη του παιδιού και για τη διάπλαση του χαρακτήρα του". Το έντυπο κρίνεται από το Ξεκίνημα του ΕΟΠ Θεσσαλονίκης ως "μια καλή αρχή για παιδικό περιοδικό και παιδική φιλολογία". Η έκδοση του περιοδικού εντασσόταν στο φιλολογικό τμήμα που θα φρόντιζε και για την έκδοση παιδικών βιβλίων και μεταφράσεων.

Περιεχόμενα: Στην πρώτη σελίδα δημοσιεύεται κείμενο που παρουσιάζει τους σκοπούς και τις επιδιώξεις του σωματείου. Οι υπόλοιπες σελίδες έχουν ύλη που απευθύνεται στα παιδιά. Συγκεκριμένα: "Η χαρά της Λευτεριάς, της Χρυσάνθης Ζιτσαίας [ποίημα]· Γονείς, το παιδί σας δεν έχει μόνο σώμα, έχει και ψυχή, της Σταυρούλας Μαρκέτου· Ο Κορυδαλλός, του Κ. Βάρναλη [ποίημα]· Ο Σκοπός (Διήγημα), Από τη

συλλ. διηγ. του Ι. Δραγούμη· Ποντικός και ταύρος, του Κ. Βάρναλη".

Βιβλιογραφία: Για τον ΟΨΥΠ ο Φωτιάδης σ. 440-441 σημειώνει: «Μέσα στον Αύγουστο [του 1944] εγκρίνεται από το Πρωτοδικείο το Καταστατικό του μεγάλου Οργανισμού Ψυχαγωγίας - Υγείας Παιδιού (Ο.Ψ.Υ.Π.). Προετοιμάζει την "Εβδομάδα του Παιδιού" μ' ένα πλούσιο πρόγραμμα».

Στο π. Ξεκίνημα, του ΕΟΠ Θεσσαλονίκης, τόμ. Β', αρ. φύλ. 1, σ. 45-46, αναφέρεται το τεύχος του ΟΨΥΠ.

Στην εφ. Λεύτερα Νιάτα, της ΕΠΟΝ Μακεδονίας, τχ 30 σ. 11, "Εβδομάδα χαράς για το παιδί": «Ο ΟΨΥΠ ιδρύθηκε τον περσινό Απρίλη [1944] κάτω από τη σκλαβιά και τη τρομοκρατία του καταχτητή. Ιδρύθηκε απ' την ανάγκη να δώσει γέλιο, χαρά και υγεία στο παιδί που ο βάρβαρος φασίστας είχε σκοτεινιάσει και τσακίσει. Ήθελε ο οργανισμός να προστατέψει το παιδί, να φροντίσει για τη ζωή του, το φαγητό του, τη ψυχαγωγία του. Μα οι Γερμανοί δεν τον άφησαν. Τα παιδιά είναι οι αυριανοί πολίτες, τα στηρίγματα της αυριανής κοινωνίας· κι όποιος φρόντιζε γι' αυτά αντιστεκότανε στο πρόγραμμα του χιτλερισμού "τον αφανισμό κάθε λεύτερου και προοδευτικού λαού". Κι' ο ΟΨΥΠ πάλευε να δώσει τουλάχιστο τη χαρά, το γέλιο στο παιδί. Έδωσε σ' όλο το διάστημα της σκλαβιάς απ' τον Απρίλη μέχρι τη λευτεριά 30 παραστάσεις κουκλοθέατρου στα παιδικά ιδρύματα, γιορτές στο κοινό και στα παιδάκια. Ίδρυσε ένα παιδικό κήπο στη Μονή Βλατάδων για τα παιχνίδια του παιδιού. Με τη λευτεριά οργανώνει πλούσια γιορτή στο κοινό κι αρχίζει τη δράση του, λεύτερος πια μέσα στο πρόγραμμα της δημιουργίας που ζητά ο λαός μας.

Πρώτη ανάγκη η προστασία του παιδιού. Ιδρύονται σ' όλες τις Μακεδονικές πόλεις Γιανιτσά, Έδεσσα, Βέρροια, Νάουσσα, Φλώρινα, Καστοριά, Κατερίνη, Κιλκίς, παραρτήματα του ΟΨΥΠ παιδικοί σταθμοί με συσσίτια, κέντρα χαράς και στα κεφαλοχώρια και τα χωριά της Μακεδονίας. Πραγματικό

αγώνα κάνει ο ΟΨΥΠ για να ικανοποιήσει τις πρώτες στοιχειώδεις ανάγκες του παιδιού στην ύπαιθρο που ο καταχτητής τάχει ρημάξει όλα".

MAN

*288. Η Πάλη της Νειότης

[ΘΕΣΣΑΛΙΑ] 1944

Υπότιτλος: Όργανο της Τμηματικής Ίκαρος 3ου Δ/τος [Διαμερίσματος] της Ενιαίας Πανελλαδικής Οργάνωσης [Νέων]

Μόττο: Μη σκιάζεστε στα σκότη. / Η διπλή μας Λευτεριά

σαν της αυγής το φεγγοβόλο αστέρι / της νύχτας το ξημέρωμα θα φέρει.

[Θεσσαλία]

Επισημάνθηκε το πρώτο τχ με τις ακόλουθες ενδείξεις:

Χρόνος 1ος   Αριθμός φύλλου 1    5 του Μάρτη 1[944]

Δεν μπόρεσα να εξακριβώσω αν συνεχίστηκε η έκδοση.

Αριθμός αντιτύπων: άγνωστος

Τιμή: 5.000 δρχ.

Σχήμα: 28,5x20 εκ. μονόφυλλο πολυγραφημένο κι απ' τις δύο όψεις δίστηλο

Το περιοδικό αποτελεί ένα ακόμα δείγμα επονίτικου τύπου για το οποίο οι πληροφορίες μας ως προς τον τόπο έκδοσης περιορίζονται στην κατάταξή του στο Αρχείο της ΕΠΟΝ μαζί με τα έντυπα της Θεσσαλίας. Ενδεικτικό είναι ακόμη και το άρθρο με τίτλο "Στο χαμό της Ελπίδας" που αναφέρεται στη γνωστή επονίτισσα Ν. Τριανταφύλλου απ' τον Βόλο. Άρα το έντυπο μπορεί να εκδόθηκε στον Βόλο ή στα γύρω χωριά. Από το κύριο άρθρο με τίτλο "Η πρώτη επέτειος", που είναι αφιερωμένο στην επέτειο από την ίδρυση της Ε.Π.Ο.Ν.: "Η Ελληνική νειότη ωριμασμένη ιδεολογικά απ' την πείρα της σκλαβιάς της στον ντόπιο Μοναρχομεταξικό και στον ξένο Ιταλογερμανικό φασισμό, ένοιωσε βαθειά την ανάγκη του εθνικοαπελευθερωτικού και λαοαπελευθερωτικού αγώνα. Τη δύναμη για ν' αγωνιστεί τη βρήκε στην ένωσή της".

Περιεχόμενα: "Η πρώτη επέτειος (υπογρ. Γρηγόρης), Στο χαμό της Ελπίδας (υπογρ. Ζ.P.), Επονίτες και Επονίτισσες..., Όλα για τους ηρωικούς αντάρτες μας, [Απ' τη] δράση μας. [Ομάδα-Ίκαρος] Β-Ομάδα Ίκαρος Γ-Ομάδα Ίκαρος A,

Για την ανταρτοομάδα μας (υπογρ. Μπουμπουλίνα), Χαρακτήρας και φήμη (υπογρ. Νίκη), Θεατής στα παρασκήνια".

Βιβλιογραφία: για την "Ελπίδα" (Νίτσα Τριανταφύλλου), βλ. Πέτρος Ανταίος, Χίλια σκοτωμένα παιδιά της Ε.Π.Ο.Ν., εκδόσεις Ε.Π.Ο.Ν., Αθήνα 1986, σ. 199.

Γενικότερα για την ΕΠΟΝ Μαγνησίας, βλ. Νίτσα Κολιού, Άγνωστες πτυχές κατοχής και Αντίστασης 1941-44. Ιστορική έρευνα για το νομό Μαγνησίας, τόμ. A', Β', Βόλος 1985 (τόμ. Β', σ. 799-856).

Αρχείο ΕΠΟΝ

*289. Παλμός

ΑΘΗΝΑ 1944-1945

Υπότιτλος: Λογοτεχνικές Σελίδες

Αθήνα

Διευθυντής: Κώστας Αγαπητίδης· Έκδοση "Καλλιτεχνών" (τχ 1-7)

Εκδίδεται από ομάδα νέων (τχ 8-10)

[Συντακτική Επιτροπή: Κώστας Αγαπητίδης, Ειρήνη Αποστολοπούλου, Θ. Φραγκόπουλος, Φραγκίσκη Ζαχαροπούλου]

Το πρώτο τχ κυκλοφόρησε τον Μάιο του 1944 και μέχρι τον Δεκέμβριο του 1945, που διακόπηκε η έκδοση, εκδόθηκαν 10 τχ.

Χρόνος A' - Φύλλο 1 - Μάης 1944

      " "       -       "     2 - Ιούνιος 1944

     " "        -       "      3 - Ιούλιος 1944

     " "        -       "      4 - Σεπτέμβρης 1944

     " "        -       "      5 - Οχτώβρης 1944

     "    Β'   -       "       6 - Γενάρης 1945

    "     "     -       "       7 - Μάρτης 1945

    " "         -       "        8 - Ιούλιος 1945

    " "         -       "        9 - Οχτώβρης 1945

    " "         -       "      10 - Δεκέμβρης 1945

Αριθμός αντιτύπων: άγνωστος

Τιμή: τχ 1  100.000 δρχ., τχ 2  200.000 δρχ., τχ 3  1.000.000 δρχ., τχ 4  10.000.000 δρχ., τχ 5 [χωρίς τιμή], τχ 6  40 δρχ., τχ 7  60 δρχ., τχ 8  1.000 δρχ., τχ 9  150 δρχ., τχ 10  700 δρχ.

Σχήμα: 25x17,5 εκ. 16-32 σ. ανά τχ με αρίθ. συνεχή (1-192)

Αν και το περιοδικό δεν έχει καμία ένδειξη "νεανικό" και τα παρόμοια μέχρι το τχ 8, πρόκειται όμως καθαρά για λογοτεχνικό περιοδικό νέων. Νεότατων, μάλιστα, αφού, όπως είχε την καλοσύνη να με πληροφορήσει η κ. Ειρήνη Αποστολοπούλου-Φεράλδη, τα μέλη της εκδοτικής ομάδας ήταν μόλις 16-22 χρονών. Στο πρώτο τχ του περιοδικού σημειώνεται:

"Είναι από τη μια ως την άλλη άκρη παλμός η δημιουργία

αυτή, παλμός δυνατός και ασταμάτητος, γεμάτος από ζωή κι από νειάτα, που δεν μπορεί να κλειστεί σε προγράμματα και όλο χύνεται, όλο σκορπίζεται - καθώς οι καρδιές που αναδίνουνε τον παλμό τούτο δεν μπορούν να βαστάξουν κανένα βάρος όταν τους χαμογελάει κάπου γύρω ή και πέρα, η μεγάλη χαρά". Ο Παλμός λοιπόν βγαίνει κατ' αρχήν με το μονοτονικό σύστημα, χωρίς όμως αυτό να ισχύει απαρέγκλιτα για όλες τις συνεργασίες.

Στο τχ 8, στη στήλη "Σημειώματα", σ. 148, αναφέρεται: "Η προσπάθειά-μας για τη δημιουργία ενός καθαρά νεανικού περιοδικού, συνάντησε, όπως είναι φυσικό, άπειρες εκδοτικές δυσκολίες, κι αυτές οι δυσκολίες είναι προπάντων που εμπόδισαν μια πλατειά θεώρηση της πνευματικής μας ζωής".

Περιεχόμενα και συνεργάτες: [σε αγκύλη τα σημερινά ή πραγματικά ονόματα]

(τχ 1) "To κέντημα, Λίνα Βλάχου [-Κάσδαγλη, ποίημα]·

Τραγούδι και χαρά, Λύντια Γεωργούλη [-Στεφάνου, ποίημα]·

Πίσω από τη χαρά..., Λοΐζος Μαντρεπήλιας [διήγημα]·

Ταξίδι, Άλκης Μύρας [Βακαλόπουλος, ποίημα]·

Ράγισμα, Κώστας Αγαπητίδης [διήγημα]·

Λυκαυγές, Βαγγέλης Γκούφας [ποίημα]·

Σημειώματα".

(τχ 2) "Τα πουλιά που φύγανε, Βαγγέλης Γκούφας [ποίημα]·

Σε καρτεράει, Ντ. Ζηριώτης [ποίημα]·

Εφηβικό Τρίγωνο, Γ. Στάβερης [Γ. Σπυρόπουλος, διήγημα]·

Αρνητικό Εμβατήριο, A. Τυπάλδος-Λοβέρδος [ποίημα]·

Όταν ξυπνά η πεντάμορφη, Λύντια Γεωργούλη [-Στεφάνου, ποίημα]·

Απριλιές, Γ. Παυλάτος [ποίημα]·

Απ' το σημειωματάριο του Κ. Δανάλη, Μιμίκα Κρανάκη [διήγημα]·

[Μετάφραση αποσπάσματος από το Τετράδιο του P. Valéry], Ε[ιρήνη] Απ[οστολοπούλου-Φεράλδη]·

Γοτθικό Λυκόφως του Paul Morand, μτφρ. Άλκης Μύρας·

Σημειώματα".

(τχ 3) "Το γαλάζιο εμβατήριο, Φαίδρος Μπαρλάς [ποίημα]·

Μαγιάτικες βραδυές, Ντ. Ζηριώτης [ποίημα]·

Τερέζα, Κώστας Αγαπητίδης [διήγημα]·

Τουταγχαμών, Τάσος Αλεξανδρόπουλος [ποίημα]·

Στο νησί των γλάρων, Γιάννης Α. Καραμήτσος, πεζογράφημα·

Mantua, Φ. Δ. Φραγκόπουλος [ποίημα]·

Η μελαγχολία μιας ημέρας που πεθαίνει, Λοΐζος Μαντρεπήλιας-Άρπης, ρομαντικό διήγημα·

Σημειώματα".

(τχ 4) "Άνοιξη, Εν απόγευμα με γαλάζια μάτια, Τ. Αλεξανδρόπουλος [ποιήματα]·

Οι ρεμβασμοί της ώριμης κυρίας, Δημήτρης Γουλανδρής [ποίημα]·

Κίτρινο φως, θαμπό, Άλκης Μύρας [Βακαλόπουλος], διήγημα· Montesquieu, Σκέψεις πάνω στην κριτική, [μτφρ.] Δήμητρα Πουλίτση·

Τερέζα, Κώστας Αγαπητίδης, διήγημα [συνέχεια και τέλος]·

Νοσταλγία, Αντρέας A. Σακαλής [ποίημα]·

Σημειώματα".

(τχ 5) «"Μητέρα, μεγαλόψυχη 'ς τον πόνο και 'ς τη δόξα...", Δ. Σολωμός [από το Σχεδίασμα Γ' των Ελεύθερων Πολιορκημένων]·

Τέλος καλοκαιριού, Λίνα Βλάχου [-Κάσδαγλη, ποίημα]·

Αρμονία, Γιώργος Στάβερης [Γ. Σπυρόπουλος], διήγημα·

J. M. de Heredia, Ηλιοβασίλεμα, [μτφρ.] Δήμητρα Πουλίτση·

André Gide, Από τις "Nouvelles Nourritures", [μτφρ.] Ειρ. Αποστολοπουλου [-Φεράλδη]·

Χαμένη Ευτυχία, Τάκης Κωνσταντινίδης [ποίημα]·

Αllegretto Grazioso, Ψ [Νίκος Ζαχαρόπουλος, ποίημα]·

Σημειώματα».

(τχ 6) "Η συμφωνία του Αιγαίου πελάγου. Φθινοπωρινή Φαντασία, Λύντια Γεωργούλη [-Στεφάνου, ποιήματα]·

Στη μεγάλη έρημο με τους αντικατοπτρισμούς, Λοΐζος Μαντρεπήλιας·

Paul Éluard, Ολόκληρη η ζωή, μετάφρ. Λίνα Βλάχου [-Κάσδαγλη]·

Ο καλονοικοτσύρης. Γιώργος Κοττάκης, διήγημα·

Exelsior, Φαίδρος Μπαρλάς [ποίημα]·

Ο μικρός που δε μεγαλώνει, Γιάννης A. Καραμήτσος, πεζογράφημα·

Jacques de Lacretelle, Ταξίδι στο Αιγαίο, μετάφρ. Άλκης Μύρας·

Ριψάσπιδες, Γιάννης Παπαβασιλείου [ποίημα]·

Σημειώματα".

(τχ 7) «Η θλίψη των εφήβων, Φαιδρός Μπαρλάς [ποίημα]·

Πνευματικά γυμνάσματα, Γράφοντας, Φ. Χαριτωνίδης·

Εξάστιχα, Ζηριώτης [ποίημα]·

Μεταλλαγή, Κώστας Αγαπητίδης [διήγημα]·

Johann Eckermann, Συνομιλίες με τον Goethe, Ειρ. Αποστολοπούλου [-Φεράλδη]·

William Blake, Εισαγωγή, Τραγούδι των γέλιων, Το μικρό χαμένο αγόρι, Ο μικρός νέγρος, Ο καπνοχοδοκαθαριστής (Από τα Τραγούδια Αθωότητας), Μετ. Ε.Χ.Γ. [Επαμ. Γονατά]·

Ανώφελα, Θ. Δ. Φραγκόπουλος, πεζογράφημα·

Λυγμοί για την Αουρόρα, Δ. Βαλέρνης [πεζό]·

Romain Rolland, Από το Jean-Cristophe, μετ. Λίνα Βλάχου·

Στη μεγάλη έρημο με τους αντικατοπτρισμούς, Λοΐζος Μερτρεπήλιας·

"Έμβρυο της πρώτης αυγής...", Μιρέλλα Γιωργιάδου [ποίημα]·

Σημειώματα».

(τχ 8) «Η μικρή εξοχική πόλη, Ν. Γόνης [ποίημα]·

Φωνές στην άνοιξη, Φ. Δ. Φραγκόπουλος [πεζό]·

Jules Supervielle, Κλύδων, Μετ. Ε.Χ.Γ. [Επαμεινώνδα Γονατά]·

Ψηφιδωτό, Γιώργος Κοττάκης [πεζό]·

Φρου-φρου, Γιάννης Ευαγγέλου. (Τριολέτο)·

Σημειώματα».

(τχ 9) «Μια νύχτα αποσιωπητικά, Τάσος Αλεξανδρόπουλος [πεζό]·

Απ' το "Σημειωματάριο του Κώστα Δανάλη", Μιμίκα Κρανάκη·

Jacques Masui, Η ποίηση και η διάθεση του πραγματικού, απόδ. N.M.·

Φωνές στην Άνοιξη, Θ. Δ. Φραγκόπουλος [συνέχεια]·

Philippe Soupault, Ο θυρωρός, Μετ. Ε.Χ.Γ. [Επαμεινώνδα Γονατά]·

Στη σκληρή γη των πατέρων μας, Λοΐζ. Μαντρεπήλιας, διήγημα·

Svata Kadlec, Οι Άντρες, Απόδ. Ν. Γόνη [ποίημα]·

Σημειώματα».

(τχ 10) «Αποσπάσματα ημερολογίου, Δ. Π. Παπαδιτσας [ποίημα]·

Δέκα πίφυρα και χαλκά, Γ. Κ. [πεζό]·

T. S. Eliot, Χορικό από τη "Δολοφονία στη Μητρόπολη", Απόδ. Β.·

Φωνές στην Άνοιξη, Θ. Δ. Φραγκόπουλος [ο ήρωας του διηγήματος "Κίτσος" είναι ο δολοφονημένος φοιτητής Κίτσος Μαλτέζος και πρόκειται για την ιστορία του]·

Σημειώματα».

Εικονογράφηση: δεν υπάρχει καμία εικονογράφηση. Γενικά το περιοδικό εμφανίζεται τελείως λιτό και ιδιαίτερα κομψό· δεν αναγράφονται ούτε τα ονόματα των συνεργατών, ούτε τα περιεχόμενα στο εξώφυλλο.

Βιβλιογραφία: Λύντια Στεφάνου, "Τα περιοδικά της μεταβατικής περιόδου". Πρακτικά Έκτου Συμποσίου Ποίησης, Πάτρα 1986, εκδ. Γνώση, Αθήνα 1987, σ. 48-49: "Μέσα στην Αθήνα της Κατοχής λειτουργούσε για τους εφήβους και τα παιδιά ένας συνδετικός κρίκος που ήταν [...] η Διάπλαση των παίδων. Στις εκδηλώσεις των Διαπλασιακών συλλόγων, κυρίως συζητήσεις για τη λογοτεχνία, τα παιδιά που ανήκαν σε διάφορες

οργανώσεις άφηναν στην είσοδο τις διαφορές τους, γνωρίζονταν μεταξύ τους και σε κάποια φάση μια μεγάλη ομάδα αποφάσισε να εκδώσει ένα λογοτεχνικό περιοδικό, τον Παλμό". Οι "Καλλιτέχνες", λοιπόν, (βλ. τχ 1-7 Έκδοση "Καλλιτεχνών") ήταν ένας διαπλασιακός σύλλογος και οι συνεργάτες του Παλμού ήταν όλοι τους διαπλασιόπουλα. Στη στήλη "Σημειώματα" του τχ 7 σ. 132 υπάρχει ένα σημείωμα με τίτλο "Ένας κόσμος" του Κ.[ώστα] Αγ.[απητίδη] όπου αναφέρεται: «Τον τελευταίο Δεκέμβρη, μια εύκολη, ανάμεσα στις άλλες, ανατίναξη, βαράθρωσε ένα ολόκληρο κόσμο. [...] Στο ετοιμόρροπο σχεδόν σπίτι, [...] δε στεγάζονταν παρά ένα περιοδικό κ' ένας άνθρωπος, όμως και τα δύο σημαντικοί παράγοντες στην πρόοδό μας η "Διάπλαση" κι' ο Ξενόπουλος. Είταν ένας κόσμος ολόκληρος και τα δυο, μια μεγάλη οικογένεια, μια συντροφιά που ανάδινε μια τόσο ιδιότυπη ατμόσφαιρα, το περιοδικό κι' ο άνθρωπος, και το σπίτι, κι' ο κύκλος όλος, που αντικρύζοντας τώρα το ανύπαρχτο πια χτίριο, που είτανε τόσο δεμένο μαζί μας και μ' όλη τη ζωή του τόπου-μας, έχουμε τη συναίστηση μιας ορφάνιας". Ιδιαίτεροι δεσμοί λοιπόν με τη Διάπλαση.

Ως προς τη χρηματοδότηση του Παλμού, όπως με πληροφόρησε η κ. Ειρήνη Φεράλδη, γινόταν με χρήματα που συγκεντρωνόντουσαν από εκδηλώσεις των "Καλλιτεχνών" ή κι από εισφορές σε πάρτυ.

ΕΒΕ Περ.1773 Ι/Ια (από τη δελτιοθήκη· το έντυπο δεν βρέθηκε)

ΕΦΕΡ τχ 1-10

290. Πατρίς

ΚΟΖΑΝΗ 1944

Υπότιτλος: Δεκαπενθήμερος εφημερίς αντικομμουνιστικού αγώνος Εθνικών και Σοσιαλιστικών Αρχών. Επίσημον όργανον τον Εθνικού Ελληνικού Στρατού (Ε.Ε.Σ.).

Ο N. Π. Δελιαλής (βλ. βιβλιογραφία) δίνει τα ακόλουθα στοιχεία:

"Έτος Πρώτον αριθ. 2 Κοζάνη 4η Ιουν. '44

Κατευθύνεται υπό Πολιτικοστρατιωτικής Επιτροπής. Διευθυντής-Υπεύθυνος Παναγιώτης Γ. Δαδούλης. Δικηγόρος... Εν τη Δημοτική Βιβλιοθήκη [Κοζάνης] σώζονται τα φύλλα υπ' αριθ. 2, 3, 4, 6, 7. Το τελευταίον της 10ης Σεπτεμβρίου '44".

Βιβλιογραφία: Ν. Π. Δελιαλής, Εφημερίδες (Εκδοθείσαι εν Κοζάνη), Κοζάνη 1959, σ. 23 (Ανάτυπο από το π. Δυτική Μακεδονία).

ΔΒΚ τχ 2, 3, 4, 6, 7