86. Καινούργιοι Δρόμοι

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 1943-1944

Υπότιτλος: Μηνιάτικο Ιδεολογικό - Πολιτικό - Φιλολογικό Όργανο (του Μακεδονικού Συμβουλίου της Ε.Π.Ο.Ν.)

Θεσσαλονίκη

Κυκλοφόρησαν 4 τχ από τον Νοέμβριο του 1943 μέχρι τον Φεβρουάριο του '44. Δεν είναι γνωστό αν το τχ 4 είναι και το τελευταίο, ή αν εξακολούθησε την έκδοσή του.

Δεν επισημάνθηκε κανένα τχ και οι πληροφορίες είναι μόνο από τον Ανταίο που αναδημοσιεύει την Έκθεση του Παμμακεδονικού Συμβουλίου της ΕΠΟΝ: «Κυκλοφορήσαμε για την επέτειο [1η Επέτειος της ΕΠΟΝ, 23.2.44] ... Πανηγυρική Έκδοση των "Καινούργιων Δρόμων"».

«Εκδίδουμε το Παμμακεδονικό συμβούλιο δύο κεντρικά όργανα: "Λεύτερα Νιάτα" και ιδεολογικό περιοδικό "Καινούργιοι Δρόμοι" Τιράζ [...] Κ. Δ. (7-10 χλ.) [αντίτυπα].

Έχουμε ως σήμερα [23.2.44] [...] 4 εκδόσεις των Καινούργιων Δρόμων μηνιάτικες. Στο ένα νούμερο των Κ. Δ. ήταν γραμμένες οι εισηγήσεις της Παμμακεδονικής συνδιάσκεψης της ΕΠΟΝ".

Ο Κουζινόπουλος δημοσιεύει φωτογραφία εξωφύλλου του πρώτου τχ.

Βιβλιογραφία: Ανταίος Β σ. 450, 451· Κουζινόπουλος σ. 103, 105.

Λανθάνει

*87. Κραυγή (τχ 1-7)

ΚΟΡΙΝΘΟΣ 1943

Νέα Πνοή (τχ 1, 1944)

ΚΟΡΙΝΘΙΑ 1944

Υπότιτλος: Όργανο της πατριωτικής οργάνωσης Νέων (τχ 1)

Όργανο της Ενιαίας Πανελλήνιας Οργάνωσης Νέων Συμβούλιο Πόλης Κορίνθου (τχ 2)

Όργανο του Επαρχιακού Συμβουλίου της Ε.Π.Ο.Ν. Κορινθίας (τχ 6-7)

Όργανο του Επαρχιακού Συμβουλίου Ε.Π.Ο.Ν. Κορινθίας (τχ 1, 1944) 

Μόττο: (τχ 6) Ολόκληρη η νέα γενιά ενωμένη στην Ε.Π.Ο.Ν. [και άλλα συνθήματα]

(τχ7 ) Κανένας τίμιος νέος ή νέα ας μη μείνη έξω απ' την Ε.Π.Ο.Ν. [και άλλα συνθήματα]

(τχ 1, 1944) θέλουμε εμείς τα νειάτα ευτυχισμένα μέσα στη χαρά της δημιουργικής δράσης

Κόρινθος

Κυκλοφόρησαν 7 τχ από τον Μάρτιο του 1943 μέχρι τον Οκτώβριο του ίδιου χρόνου, με τον τίτλο Κραυγή. Δεν είναι γνωστό αν το τχ 7 είναι και το τελευταίο που βγήκε μ' αυτόν τον τίτλο. Πάντως υπάρχει μία διακοπή μέχρι τον Απρίλιο του 1944, οπότε κυκλοφορεί η Νέα Πνοή με τον ίδιο υπότιτλο της Κραυγής και σημειώνοντας ότι το έντυπο αλλάζει τίτλο. Δεν είναι γνωστό αν η Νέα Πνοή εξακολούθησε την έκδοσή της.

Επισημάνθηκαν τα εξής τχ:

Χρόνος A' αριθ. φύλ.  1   10 Μαρτίου      1943

» » » » 2 30 Μαρτίου 1943

» » » » 6 20 Αυγούστου 1943

» » » » 7 2 Οχτώβρη 1943

» 1ος » » 1 30 Απρίλη 1944

Αριθμός αντιτύπων: άγνωστος

Τιμή: τχ 1 100 δρχ., τχ 2-7 200 δρχ., τχ 1, 1944 5.000 δρχ.

Σχήμα: τχ 1-7 29x21 εκ. 2-4 σ. με αρίθ. πολυγραφημένο, τχ 7 δίστηλο

τχ 1, 1944 21x14,5 εκ. 4 σ. με αρίθ. δίστηλο

Περιοδικότητα: τχ 1 βγαίνει δεκαπενθήμερο

Το έντυπο ακολουθεί μία πορεία κατά την οποία γίνεται όλο και πιο τυπικά επονίτικο, αλλάζοντας τίτλο, υπότιτλο, περιεχόμενο και προσαρμόζοντάς τα στη γενικότερη αντίληψη της οργάνωσης για τα όργανά της. Στο πρώτο τχ σ. 1, χαιρετίζεται η έκδοση της εφημερίδας: "Χαιρετισμός": "Η σημερινή ημέρα θα μείνει ιστορική στα χρόνια της οργάνωσής μας σήμερα χαιρετίζουμε με όλη μας την υπερηφάνεια το πρώτο φύλλο της εφημερίδας μας και την υποδεχόμαστε με όλη μας τη συγκίνηση που επιβάλλουν οι τραγικές στιγμές του εθνικού μας βίου, και η αδάμαστη για την επιδίωξη των ιδανικών μας μέσα στα γενικώτερα πλαίσια της ευημερίας του έθνους κραυγή την βαφτίσαμε. συμβολίζει έτσι τη γενναία προσπάθεια που θα καταβάλη η νεολαία μας". Στο τχ 1, 1944 δικαιολογείται ως εξής η αλλαγή του τίτλου, στη σ. 2: "Σε σύσκεψή του το νέο Επαρχιακό Συμβούλιο Κορινθίας πήρε την απόφαση να αλλάξη το τίτλο του οργάνου του από ΚΡΑΥΓΗ σε ΝΕΑ ΠΝΟΗ. Ο νέος τίτλος νομίζουμε πως εκφράζει καλύτερα τη ΝΕΑ ΠΝΟΗ, τα αντιφασιστικά ανθρωπιστικά ιδανικά που διαπνέουν και φλογίζουν τη Νέα Γενιά μέσα στην Ε.Π.Ο.Ν.".

Περιεχόμενα: (τχ 1) «Χαιρετισμός, Το καθήκον μας, Πανλαϊκή απεργία και διαδήλωση του κορινθιακού λαού».

(τχ 2) «25 Μαρτίου 1943, Για το ξεπέρασμα και την ολοκλήρωση, Πάλη για το ψωμί μας, Φόροι και πάλι φόροι».

(τχ 6) «Συνδιάσκεψη της Ε.Π.Ο.Ν. Κορινθίας, Γενική κατάσταση, Ανάμεσα στους επονίτες αντάρτες (υπογρ. Ένας Συναγωνιστής), Εξωτερικά Νέα, Εσωτερικά, Οι φασίστες στο εδώλιο, Στρατιωτική συμμαχία, Ανταρτοπόλεμος στην επαρχία μας, Θέλουν φιλίες, Ανακοίνωση (του Επαρ. Σ.)».

(τχ 7) «Όλοι μας σε άγρυπνη επιφυλακή!, Κάτω οι εχθροί του λαού, Αντ"εθνική δράση", Στέλνετε συνεργασίες στην

"Κραυγή", Ειδησούλες, Ποίημα για το αντάρτικο, Παράδειγμα για μίμηση!, Ο μπόγιας, Οι νέες ελληνίδες, Σημειωσούλες, Τραγούδι της νεολαίας (υπογρ. Πέτρος Γεράνης), Εσωτερική μας ζωή, Όσοι αγαπάτε τα νειάτα, γίνετε "Φίλοι της Ε.Π.Ο.Ν.'' (Ένας φίλος της Ε.Π.Ο.Ν.)».

(τχ 1, 1944) «Η πρώτη μας Συνδιάσκεψη, Παύλος Λογοθέτης (Άρης), Νέα Πνοή, Απ' τη ζωή και τη δράση μας: Απ' τη μαχητική δράση της Ε.Π.Ο.Ν. της Επαρχίας μας - Παιδικό Κίνημα, Επονίτες Αντάρτες, Ο ΕΛΑΣ χτυπάει».

Βιβλιογραφία: [αναφέρεται μόνο η Νέα Πνοή] Ανταίος AΙI σ. 514· Φατσέα σ. 139· Φλάισερ σ. 41.

Αρχείο ΕΠΟΝ

*88. Ο Κύκλος μας

ΑΘΗΝΑ 1943-1944

Υπότιτλος: Δεκαπενθήμερο εικονογραφημένο περιοδικό για αγόρια και κορίτσια

Αθήνα· Τυπώθηκε στο Τυπογραφείο του "Παιδικού Κόσμου".

Προϊστάμενος Τυπογραφείου: Μιλτιάδης Ράλλης

Ιδρυταί - Ιδιοκτήται - Διευθυνταί: Ν. Κ. Πελέκης, Λ. Σουλάκος, Δ. Χαυλίδης

Κυκλοφόρησαν 4 τχ από τον Οκτώβριο 1943 μέχρι τον Ιανουάριο 1944:

Έτος πρώτον Τόμ. πρώτος αρ. τχ 1 20 Οκτωβρίου 1943

» » » » » » 2 10 Νοεμβρίου 1943

» » » » » » 3 20 Δεκεμβρίου 1943

» » » » » » 4/5 1 Ιανουαρίου 1944

Δεν επισημάνθηκε άλλο τχ ούτε υπάρχουν πληροφορίες για διακοπή.

Αριθμός αντιτύπων: άγνωστος

Τιμή: τχ 1-2 1.000 δρχ., τχ 3-4/5 3.000 δρχ.

Συνδρομαί: τχ 1 Εξάμηνος 11.200 Τρίμηνος 5.600

» » 2 » 12.000 » 6.000

» » 3 » 40.000 » 20.000

» » 4/5 » 40.000 » 20.000

Σχήμα: 25x17,5 εκ. Το τχ 1 12 σ. το τχ 2 8 σ. (13-20), το τχ 3 16 σ. (20-36), το τχ 4/5 12 σ. (36-48) (αρίθμ. συνεχής)

Περιοδικότητα: Εκδίδεται δύο φορές τον μήνα

Στο τχ 1 κύριο άρθρο με τίτλο: "Τα παιδιά και το περιοδικό τους": "Του Δημοσιογράφου κ. E. Θωμόπουλου", συνεργάτη του περιοδικού. Ο Θωμόπουλος γράφει: «Εδώ η παιδική τριάδα των εκδοτών του "Κύκλου" και μαζί τους όλοι οι μικρούληδες που θα το διαβάσουν ζητούν πνευματική τροφή. Πώς θα τους την αρνηθούμε;

Και αλήθεια το έχω πίκρα στην ψυχή μου γιατί εδώ και κάμποσους μήνες, όταν μου έστειλαν τους καλλίτερους που ημπορούσαν

να βρουν για μένα πρεσβευτάς -τα δυο μου παιδιά- για να μου ανακοινώσουν την απόφασή τους να εκδώσουν περιοδικό τούς απογοήτευσα. [...] Αλλά η τριαδική συμμοριούλα, ο Πελέκης, o Χαυλίδης, ο Σουλάκος δεν με άκουσαν. Και έκαμαν καλά. Μάζεψαν λεφτά από πατρικά τους βαλλάντια, έκαμαν εράνους μέσα στους ομηλίκους τους, πήγαν σε τυπογραφεία, για να εισπράξουν αλλού το εύκολο γέλοιο και αλλού την εγκαρδίωση και την κατανόησι, έψαξαν να βρουν χαρτί, συμφώνησαν τιμή, και νάτους τώρα έτοιμοι με το φυλλαράκι που σας προσφέρουν».

Περιεχόμενα και συνεργάτες: (τχ 1) «Τα παιδιά και το περιοδικό τους, Του Δημοσιογράφου κ. Ε. Θωμόπουλου· Ράμα το κορίτσι των σπηλαίων (ακολουθεί)· Κακή συνεννόηση, A. Σουλάκος, Μετάφρασις εκ του Γερμανικού· [Ανακοίνωση στη σελ. 5 για έκδοση περιοδικού, μέσα σε πλαίσιο: "Η σημερινή ημέρα που κυκλοφορεί το περιοδικό μας είναι από τις ομορφώτερες της ζωής μας. Είναι όμορφη, γιατί με τον ΚΥΚΛΟΝ ΜΑΣ θα είναι δυνατόν να επικοινωνούμε με όσο το δυνατόν περισσότερα παιδιά, να μεταδίδουμε τη χαρά μας και να συμμεριζόμαστε τη λύπη. Τον κόσμο των παιδιών θα τον αντιπροσωπεύει ο ΚΥΚΛΟΣ ΜΑΣ. ..."]· Μαθηταί που κατήντησαν αλήται, Αλέξανδρος Σουλάκος και Νίκος Πελέκης (Μετάφρασις εκ του Γερμανικού)· Η στήλη του φίλου σας, υπογρ. Ο Φίλος σας· Ο Μικρός πρίγκηψ (ακολουθεί)· Ο Λυκαβηττός, ποίημα του N. Πελέκη· Αλληλογραφία· [αναφέρεται στα περιεχόμενα: το μυθιστόρημα "Ράμα" είναι του A. Λαμπρή μεταφρασμένο από τον Φάνη Άφανο. "Ο Μικρός Πρίγκηπας είναι του Βέσκο ντε Κερεβέν μεταφρ. από τον Φάνη Άφανο [στη διπλανή στήλη λέει ότι τις μεταφρ. απ' τα γαλλικά τις κάνουν οι Σ. Τσερούλης και A. Πομόνης με ψευδ. Φάνης Άφανος]· Αθλητική στήλη, υπογρ. Ο Φίλαθλος· Ο Πρίγκηψ και οι φυλακισμένοι, Εκ του αγγλικού· Τηλεγραφήματα (εγκρίσεις ψευδωνύμων)».

(τχ 2): [Στο εξώφυλλο φωτογραφία μικρού κοριτσιού που παίζει

με κούκλα] Τα περιεχόμενα αναγράφονται στο εξώφυλλο ως εξής:

«Κουβέντες μεγάλου, Γιάννη Πάτρη· Οι νεράιδες των άστρων. Καίτης Σβορώνου· Ο Μικρός Πρίγκηψ (Kereven) και Ράμα, το κορίτσι των σπηλαίων (Labry) (μυθιστορήματα σε μετάφραση από το γαλλικό του: Ανδρ. Πομόνη)· Πεζοτράγουδα, Γιώργου Πομόνη· Ο μικρός δουλευτής, Κώστα Φλογερού· Ο Ήλιος, Σπ. Λεριώτη· Τα δρομολόγιά μου, Σ. Φτελιά· Αλληλογραφία - Πνευμ. Ασκήσεις - Έξυπνα και Κουτά - Τηλεγραφήματα, καθώς και ποικίλη άλλη ύλη».

(τχ 3) «Τοτός Γκραν, του Φάντε Μπαστούνη· Κουβέντες μεγάλου, Γιάννη Πάτρη· Οι κλευτογλυκάδες, Ν. Κ. Πελέκη· Σχολικές Εικόνες, Καίτης Σβορώνου· Μια ιστορία σαν παραμύθι, Καίτης Σβορώνου· Κόντε Μιαούριος, Σ. Λεριώτη· Ο Μικρός Πρίγκηψ (Kereven), μετάφρ. A. Πομόνη· Μαθηταί που κατήντησαν αλήται, Ν. Πελέκη· Η χαραυγή, (ποίημα) Σ. Λεριώτη· Στον τάφο σου, (ποίημα) Σ. Φτελιά· Η λουλουδισμένη αμυγδαλιά, (ποίημα) Σ. Φτελιά· Μυστικές φωνές, (ποίημα) Γιάννη Π/. Κλεώπα. Ανέκδοτα· Ράμα το κορίτσι των σπηλαίων (L. Labry-Μετάφ. A. Πομόνη)· Η Πριγκίπησσα Γιόρι, (παιδικό θέατρο) του Ζ. Παπαμιχαλοπούλου· Θαλής ο Μιλήσιος, Ευάγγ. Θωμοπούλου· Αλληλογραφία· Μεταξύ μας· Ο Βασιληάς των Κουρσάρων (μυθιστόρημα σε συνέχειες)».

(τχ 4/5): «Ο Μεγαλόδωρος Άγιος, Του συνεργάτου μας κ. E. Θωμοπούλου· Κουβέντες μεγάλου, Γιάννη Πάτρη· Χριστούγεννα στο δάσος (ποίημα), A. Π. Πομόνη· Τοτό Γκραν, του Φάντη Μπαστούνη· Ο Μικρός Πρίγκηψ [βλ. παραπάνω]· Στήλη "Μορφές που δεν σβήνουν" Γουλιέλμος Μαρκόνι, του Ν. Κ. Πελέκη και Θαλής ο Μιλήσιος, του Ε. Θωμόπουλου· Με την ευχή του Θεού, του Π. Παλαιολόγου [από το "Ελεύθερον Βήμα" Σεπτέμβριος 1941]· Ανέκδοτα· Η Πριγκίπησσα Γιόρι, Ζ. Παπαμιχαλοπούλου· Νικολ. Παπαδόπουλος (φωτογραφία του Ν.Π.), του Γ. Π. Πομόνη· Ράμα [βλ.

παραπάνω]· Αλληλογραφία· Μεταξύ μας· Ο Βασιληάς των Κουρσάρων (ακολουθεί)».

Εικονογράφηση: είναι γενικά φτωχή· περιορίζεται σε κάποιες βινιέτες που επαναλαμβάνονται δίπλα στους τίτλους των μυθιστορημάτων.

Βιβλιογραφία: Ελληνικά περιοδικά για παιδιά και εφήβους αρ. 97, 98.

ΕΛΙΑ τχ 1, 2, 3, 4/5

ΕΙΚΟΝΑ

41. Από τη σελίδα τίτλου του τχ 1 του αρ. *88

*89. Λεύτερα Νειάτα (τχ 1-17)

ΗΠΕΙΡΟΣ 1943-1944

Ηπειρώτικα Νιάτα (τχ 18-33)

ΗΠΕΙΡΟΣ 1944-1945

Υπότιτλος: Όργανο τον Συμβουλίου Περιοχής Ηπείρου ΕΠΟΝ (τχ 1-17)

Όργανο τον Συμβουλίου Περιοχής Ηπείρου της Ενιαίας Πάνελ. Οργάνωσης Νέων (Ε.Π.Ο.Ν.) (τχ 18-33)

Μόττο : (τχ 5, 12-14) Δίνουμε στη νέα γενιά για αγώνα τα ωραιότερα ιδανικά.

(τχ 16) Μεθύστε με τ' αθάνατο κρασί του Εικοσιένα!

Κ. Παλαμάς

(τχ 27) Όλοι ενωμένοι με την Εθνική μας Κυβέρνηση να βαδίσουμε για την κατοχύρωση της Λαϊκής Νίκης.

Ήπειρος (τχ 1-33)· Γιάννενα (τχ 31-33) (Γραφεία "Μεγάλη Βρεττανία") [για παράνομη έκδοση βλ. βιβλιογραφία]

Υπεύθυνος (τχ 33) Α. Παπλωματάς

Κυκλοφόρησαν 33 τχ από τον Φεβρουάριο του 1943 μέχρι τον Μάρτιο - Απρίλιο του 1945. Το πρώτο τχ πρέπει να κυκλοφόρησε στις αρχές του 1943 παράνομα· η παράνομη περίοδος εκδόσεως λήγει πριν το τχ27 (δεν έχει επισημανθεί ακριβώς με ποιο τχ)· από το τχ 27-33 το περιοδικό κυκλοφορεί νόμιμα.

[Χρόνος 1ος]  αρ.   5     1-9-43

Χρόνος 1ος » 12 10 του Γενάρη 1944

» 2ος » 13 15 Φλεβάρη 1944

» » » 14 1 Μάρτη 1944

» » » 16 25 Μάρτη 1944

[Χρόνος 2ος] » 18 Πρωτομαγιά του 1944

» » » 19 20 Μαΐου 1944

» » » 20 4-6-44

» » » 21 30 του Ιούνη 1944

» » » 22 24 Ιούλη 1944

» » » 27 1 Νοέμβρη 1944

[Χρόνος 2ος] αρ. 30    27 Δεκέμβρη 1944 (Έκτακτη έκδοση)

» » » 31 17 Γενάρη 1945

» » » 32 23 Φλεβάρη 1945

» 3ος » 33 Μάρτης - Απρίλης 1945

Αριθμός αντιτύπων: άγνωστος

Τιμή: τχ 12-13  100 δρχ., τχ 14  1.000 δρχ., τχ 18-20  5.000 δρχ., τχ 21   10.000 δρχ., τχ 22  500.000 δρχ., τχ 27  50 εκατ. δρχ., τχ 30-31 6 δρχ.

Σχήμα: τχ 5-14 25x18 εκ. 4-6 σ. με αρίθ. ανά τχ, δίστηλο

τχ 18-22 25,5x16,5 εκ. 6-8 σ. με αρίθ. ανά τχ, τρίστηλο

τχ 27 35,5x25,5 εκ. 2 σ. χ. αρίθ. τετράστηλο

τχ 30 46x32 εκ. μονόφυλλο τυπωμένο από τη μια όψη, πεντάστηλο

τχ 31 με τη μορφή περιοδικού, 12 σ. +2 εξώφυλλα

Στο τχ 18 σ. 4, σε άρθρο με τίτλο "Η Λαϊκή Δημοκρατία" σημειώνεται: "Η Λ[αϊκή] Δημοκρατία θα δώσει στην Ελλην[ική] νεολαία: Ελευθερία στη σκέψη και στην οργάνωση, που είναι απαραίτητη για να μπορέσει ν' αναπτύξει τις δημιουργικές της ικανότητες. Πολύπλευρη παιδεία και ποιοτική μόρφωση, με εκπαίδευση δωρεάν από την κατώτερη ως την ανώτερη βαθμίδα με ίσα δικαιώματα για όλους τους νέους και τις νέες. Θα καθιερώσει τη δημοτική μας γλώσσα για επίσημη γλώσσα του κράτους. Θα απαλλάξει τα Νιάτα ως τα 15 χρόνια από κάθε βιοποριστική εργασία".

Περιεχόμενα και συνεργάτες:

Μόνιμες στήλες: (τχ 12-14) "Τα ζητήματα κι οι απόψεις μας"·

(τχ 13-14) "Η δράση μας"·

(τχ 12-22) "Χρονογράφημα" (στο τχ 12: "Ο μικρός αναμορφωτής" του Κώστα Λαουτάρη [=Θωμ. Δρίτσας], στο τχ 14: "Επονίτισσες" της Χαραυγής· στα τχ 18-22 η στήλη ονομάζεται "Λιανολίθαρα" και τα χρονογραφήματα έχουν υπογραφές: τχ 18 ΝΙΚΑΣ [=Λ. Βρανούσης], τχ 19 Αντρέας, τχ 21 ΝΙΚΑΣ, τχ 22 Ντίνος).

Ποιήματα δημοσιεύονται στα τχ: τχ 12 "Βασίλης Λέφσκυ"

ΕΙΚΟΝΑ

42. Εξώφυλλο της νόμιμης έκδοσης του αρ. *89

του Ιβάν Βάζωφ, τχ 13 [χωρίς τίτλο] του ΘΟΡ, τχ 14 "23 Φλεβάρη 1943 - Στην Ε.Π.Ο.Ν." της Χαραυγής, τχ 18 "Ξυπνάτε Σουλιωτόπουλα" του Γιάννη Οικονομίδη, τχ 19 "Μάρς της Ηπειρωτοπούλας" της Χαραυγής, τχ 21 "Αντάρτες Επονίτες" (χωρίς υπογραφή).

Κύρια άρθρα: τχ 5 "Ανοιχτά τα σχολειά μας", τχ 12 "Καινούργιος χρόνος - καινούργιες νίκες", τχ 13 "Οι Επονίτες στις θέσεις τους" και "Δημ. Γληνός", τχ 14 "Ζήτω η 23η Φλεβάρη", τχ 16 "Ζήτω η 25 Μαρτίου", τχ 18 "Προς την ολοκλήρωση της εθνικής μας ενότητας", τχ 19 "Στο σκαμνί της Ανάκρισης", τχ 20 "Για τη ζωή της νέας μας γενιάς", τχ 21 "Ενότητα πάλης για τη Λεφτεριά και τη Λαοκρατία", τχ 22 "Όλοι για την τελική επίθεση", τχ 27 "Να κατοχυρώσουμε τη λαϊκή νίκη", τχ 30 "Ο Ε.Λ.Α.Σ. λευτέρωσε τα Γιάννινα".

Τα υπόλοιπα άρθρα είναι επίσημα κείμενα της οργάνωσης, όπως: αποφάσεις του Κ.Σ. της ΕΠΟΝ, ανακοινώσεις του Συμβουλίου Περιοχής (βλ. τχ 18 σ. 1) και άλλα παρόμοια. Υπάρχουν ακόμη άρθρα που αναφέρονται στην πολιτισμική δράση της ΕΠΟΝ (βλ. τχ 18 σ. 2 "Θέατρο Διαλέξεις", τχ 21 σ. 8 "Για τον πολιτισμό μας", τχ 22 σ. 3 "Θέατρο"). Στα τχ 18 σ. 5 και 19 σ. 5 άρθρα με τίτλο "Rini Antifasist" που αναφέρονται στην Αντιφασιστική νεολαία της Αλβανίας και στη συνεργασία της με την ΕΠΟΝ, καθώς και στο τχ 22 σ. 6 σχετικό χρονογράφημα με υπογραφή "Ντίνος".

Τα τχ 27 και 30 (της νόμιμης πια περιόδου) αναφέρονται στην πρόσφατη απελευθέρωση με άρθρα όπως: τχ 27 σ. 1 "Να κατοχυρώσουμε τη λαϊκή νίκη", "Στα λεύτερα Γιάννινα", "Οι φασίστες του ΕΔΕΣ", "Χαιρετισμός λευτεριάς", τχ 30 σ. 1 "Ο Ε.Λ.Α.Σ. λευτέρωσε τα Γιάννινα", "Παλλαϊκός γιορτασμός Λευτεριάς, Στους δρόμους της λεύτερης πόλης".

Το τχ 32 είναι αφιέρωμα στην 3η επέτειο της ΕΠΟΝ.

Το τχ 33 είναι το τελευταίο, μιας και στις 25 Μαρτίου 1945 δέχτηκε επίθεση η Λέσχη της ΕΠΟΝ και σταμάτησαν οι δραστηριότητές της.

Βιβλιογραφία: τχ 31 σ. 2· Ανταίος ΑΙΙ σ. 518· Φατσέα σ. 139· Φλάισερ σ. 38, 40.

Ο Λέανδρος Βρανούσης αναφέρει σχετικά με την έκδοση των Λεύτερων Νειάτων (Αρχείο ΕΡΤ φάκελλος Αθήνα Β'): "[Φθινόπωρο 1943] Από κει κατέληξα στα τυπογραφεία του Συμβουλίου Περιοχής της ΕΠΟΝ. Πρώτα μας κατέβασαν στα καμποχώρια -Λιγοψά, Βατατάδες- έπειτα αποσυρθήκαμε στη χαράδρα του Βίκου, στο μοναστήρι της Αγ. Παρασκευής, που κρέμεται σαν περιστεριώνας πάνω απ' το βάραθρο. Εκεί βγάζαμε τα Λεύτερα Νειάτα [...] Ήταν οι αδελφοί Δαγκλή, ο γενικός γραμματέας του Σ.Π. ΕΠΟΝ Περικλής [...]".

Σπύρος Εργολάβος, Δύο προσωπικότητες των Ηπειρωτικών Γραμμάτων Σ. Δάκαρης και Λ. Βρανούσης, Ομιλία στην εκδήλωση του Δήμου Ιωαννιτών προς τιμήν τους στις 17.11.1986, Γιάννινα 1986· σ. 34-35 (αναφέρονται δυο ποιήματα του Λ. Βρανούση που είχαν τυπωθεί σε μονόφυλλα παρένθετα στην εφημερίδα)· "Από τη δράση των νέων της ΕΠΟΝ στην Ήπειρο", π. ΕΑΜ- Αντίσταση, τχ 3, Ιούλης - Αύγουστος - Σεπτέμβρης 1987, σ. 8-13.

Αρχείο ΕΠΟΝ τχ 5, 13, 14, 18-22, 27, 30

ΔΦΛ τχ 31 (φωτοτυπία)

EMAEE τχ 12

ABPAN τχ 16, 33

*90. Λεύτερα Νειάτα

ΣΠΑΡΤΗ 1943-1945

Υπότιτλος: Όργανο της Πανελλήνιας Οργάνωσης Ελευθέρων Νέων (Π.Ο.Ε.Ν.) Τμ. Λακωνίας (τχ 1)

Όργανο του Συμβουλίου Νόμου Λακωνίας της ΕΠΟΝ (τχ 3-18)

Μόττο: (τχ 2/13-5/16) Θάνατος στο Φασισμό! Λευτεριά στο λαό!

(τχ 17) Ανάξιος, όποιος ξάφνου ακούει το προσκλητήριο των καιρών, / να το φυσσά ή να το κρούει σάλπιγγα 'η τύμπανο / τ' ακούει, δε λέει ΠΑΡΩΝ. Κωστής Παλαμάς

(τχ 18) Είμαστε μείς οι αντιφασίστες, / οδηγητές της νιας Γενιάς, / θεμελιωτές μαζί και χτίστες, / της Λεφτεριάς και της Δουλιάς.

Λακωνία (τχ 1-11)· Σπάρτη (τχ 17-18) Τυπογραφεία: Ευαγγελιστρίας 59. Ιδιοκτήτης Τυπογραφείου: Νίκος Δ. Μάνης (τχ 2/13-18)

Διευθυντής (τχ 17-18) Χ. Παπαλεξάνδρου

Κυκλοφόρησαν 18 τχ από τον Μάρτιο του 1943 μέχρι και τον Αύγουστο του 1945. Από το τχ 1/12 αρχίζει η νόμιμη περίοδος κυκλοφορίας. Επισημάνθηκαν.

Χρόνος A' αρ. 1   25 Μάρτη του 1943

" " " 3   23 Ιουνίου 1943

" " " 5   18 Σεπτεμβρίου 1943

" " " 6   30 Σεπτεμβρίου 1943

" " " 7   7 του Νοέμβρη 1943

" " " 8   18 Δεκέμβρη 1943

" " " 9   20 Φλεβάρη 1944

" " " 10   14 Μάρτη 1944

" " " 11   17 Μάη 1944

" Β' " 2/13   4 Οχτώμβρη 1944

" " " 3/14   21 Οχτώβρη 1944

" " " 4/15   9 Νοέμβρη 1944

" " " 5/16   20 Φλεβάρη 1945

Χρόνος Γ΄ αρ. 17   1η Ιούλη 1945

" " " 18   10 Αυγούστου 1945

Δεν μπόρεσα να εξακριβώσω αν συνεχίστηκε η έκδοση.

Αριθμός αντιτύπων: άγνωστος

Τιμή: τχ 1  100 δρχ., τχ 3-7  200δρχ., τχ 8 1.000 δρχ., τχ 9  3.000 δρχ., τχ 10  5.000 δρχ., τχ 11  10.000 δρχ., τχ 2/13-3/14  5.000.000 δρχ., τχ 4/15  100 δρχ., τχ 5/16  10 δρχ., τχ 17-18 [χωρίς τιμή]

Σχήμα: τχ 1-9 30x22 εκ. 2-4 σ. με αρίθ. ανά τχ

τχ 1, 3, 5, 6, 7, 9 πολυγραφημένα μονόφυλλα μονόστηλα ή δίστηλα

τχ 8 τυπωμένο, 2 σ. χ. αρίθ., τρίστηλο

τχ 10-11 28x20 εκ. 2-4 σ. με αρίθ. ανά τχ τρίστηλο

τχ 2/13-18 42x28,5 εκ. 2 σ. χ. αρίθ. ανά τχ τετράστηλο

Από το τχ 10 κ.ε. το έντυπο βγαίνει τυπωμένο, με επιμελημένη εμφάνιση.

Τυπική περίπτωση τοπικού οργάνου που μετά την ίδρυση της ΕΠΟΝ γίνεται επονίτικο.

Από το άρθρο με τίτλο: "Τα Λεύτερα Νειάτα" (τχ 1 σ. 2): "Η ανάπτυξι του εθνικοαπελευθερωτικού κινήματος των Νέων της Λακωνίας επέβαλε την ανάγκη έκδοσης ενός εντύπου οργάνου που θα καθοδηγή τον αγώνα μας μέσα στα πλαίσια της ΠΟΕΝ. Επίσης θα χρησιμεύση και σαν ειδησεογραφικό φύλλο γύρω από την εξωτερική, εσωτερική και Πολεμική κατάστασι, την ανάπτυξι του Εθνικοαπελευθερωτικού κινήματος στον τόπο μας και ιδιαίτερα της Λακωνίας".

Περιεχόμενα:

Στα τχ 1-10 δημοσιεύονται επίσημα κείμενα της ΕΠΟΝ, όπως: αποφάσεις Νομαρχιακού Συμβουλίου (τχ 3 σ. 1), αποφάσεις Πελοποννησιακής Συνδιάσκεψης (τχ 6 σ. 1) και άλλα κείμενα της οργάνωσης. Περιέχουν ακόμη ειδήσεις και πληροφορίες για όλη τη δράση της ΕΠΟΝ, σχολιάζουν σημαντικά γεγονότα, όπως το θάνατο του Δ. Γληνού (τχ 9 σ. 1),

και έχουν εμψυχωτικά άρθρα με αγωνιστικά κι αισιόδοξα συνθήματα.

Στη νόμιμη περίοδο εκδόσεως υπάρχουν οι μόνιμες στήλες:

"Από τη ζωή και τη δράση μας" [απολογισμός] (τχ 2/13-18)·

"Στήλη Διαφώτισης" (τχ 2/13-3/14)·

"Σημειώματα" (τχ 3/14-5/16).

Βιβλιογραφία: τχ 1 σ. 2, τχ 4/15 σ. 2, τχ 5/16 σ. 1.

Γενικότερα για ΕΠΟΝ Λακωνίας: Γιάννης Χ. Ρουμελιώτης, Η Εθνική Αντίσταση στη Λακωνία 1941-1945, Σπάρτη 1984, σ. 155-168. Στη σ. 157 φωτογραφία και βιογραφικό του Γιάννη X. Αγγελάκου (1926-1948), που συμμετείχε στην επιτροπή έκδοσης της εφημερίδας Λεύτερα Νειάτα και ήταν στέλεχος της ΕΠΟΝ. Στην έκδοση των Λεύτερων Νειάτων συμμετείχε και ο Βασίλειος Κλαΐνος (σ. 184). Στη σ. 189 αναφέρεται: «Η εφημερίδα της ΕΠΟΝ Λακωνίας "Λεύτερα Νιάτα" διευθυνόταν από επιτροπή και γραφόταν από σπουδαστές επονίτες». Ο συγγραφέας Γ. Ρουμελιώτης έχει στην κατοχή του τχ του περιοδικού.

Αρχείο ΕΠΟΝ τχ 1-18 (λείπουν τα τχ 2, 4, 1/12)

*91. Λεύτερα Νιάτα

ΑΘΗΝΑ 1943

Υπότιτλος: Όργανο του Συμβουλίου Αθήνας της Ενιαίας Πανελλ[αδικής] Οργάν[ωσης] Νέων (Ε.Π.Ο.Ν.)

Αθήνα

Επισημάνθηκε μόνο το πρώτο τχ:

Αριθ. 1   15 Απρίλη 1943

Δεν μπόρεσα να εξακριβώσω αν συνεχίστηκε η έκδοση.

Αριθμός αντιτύπων: άγνωστος

Τιμή: 100 δρχ.

Σχήμα: 21x15 εκ. 4 σ. με αρίθ. τρίστηλο

Στο τχ 1 σ. 2 «Τα Λεύτερα Νιάτα"» σημειώνεται: "«Τα "Λ.Ν." πρέπει νάνε το ζωντανό όργανο καθοδήγησης μα κι' ο καθρέφτης της ηρωικής πάλης της νέας γενιάς της Αθήνας, στο εργοστάσιο, στη λέσχη, στο σχολειό, στη συνοικία. Στέλνετε ανταποκρίσεις μα διαδίδετε και τα "Λ.N." Δεν πρέπει να μείνει κανείς που να μη στείλει ανταπόκριση, κανένας νέος της Αθήνας, που να μη διαβάζει τα Λ.N.».

Περιεχόμενα: "Δεν είνε άξιοι να μας κάνουν σκλάβους, Οι σκοποί μας, Ανακοίνωση [για πρώτη σύσκεψη ΕΠΟΝ Αθήνας στις 2 Μαρτίου 1943], 24 Φλεβάρη-5 Μάρτη [παλλαϊκές κινητοποιήσεις στην Αθήνα], Το 21 και ο σημερινός εθνικοαπελευθερωτικός αγώνας, Αιωνία σας η μνήμη ηρωικά μας αδέλφια [Εδμόνδος Τορόν, Κώστας Ωραιόπουλος], Καλούμε όλες τις εθνικ[ές] οργανώσεις, Νέοι της Αθήνας σ' επιφυλακή, Τα "Λεύτερα Νιάτα", Απ' τον Παλαμά [απόσπασμα], Απ' τη δράση των σταυραετών μας, Ομιλεί η Μόσχα, Ο πολύς Τσαμούρας, Δολοφονικά Τάγματα, Οικονομικοί Ενισχυτές, Ο γιορτασμός της 25 του Μάρτη, Να σπάσουμε την Τρομοκρατία, Πλαστογράφος και Απατεώνας [για Λογοθετόπουλο]".

ΓΓΤΠ τχ 1 (φωτοτυπία)

ΠΕΑΕΑ τχ 1

*92. Λεύτερα Νιάτα

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 1943-1946

Υπότιτλος: Όργανο του Συμβουλίου της Ενιαίας Παν/δικής Οργάνωσις Νέων (Ε.Π.Ο.Ν.) Μακεδονίας (τχ 1-16)

Όργανο του Συμβουλίου της Ενιαίας Πανελλαδικής Οργάνωσης Νέων Ε.Π.Ο.Ν. Μακεδονίας (τχ 18-19)

Όργανο του Συμ. Περιοχής Μ/νίας της Ε.Π.Ο.Ν. (Ενιαία Πανελλαδική Οργάνωση Νέων) (τχ 20-24)

Όργανο του Συμβουλίου Ε.Π.Ο.Ν. Περιοχής Μακεδονίας (τχ 31)

Όργανο του Συμβουλίου ΕΠΟΝ Μακεδονίας (τχ 34-43)

Όργανο του Συμβουλίου Περιοχής Μακεδονίας της Ε.Π.Ο.Ν. (τχ 45)

Όργανο του Συμβουλίου Ε.Π.Ο.Ν. Μακεδονίας (τχ 46)

Όργανο του Συμβουλίου της ΕΠΟΝ Μακεδονίας - Θράκης (τχ 48)

Μόττο: (τχ 1-19) Λευτεριά, Χαρά, Πρόοδος, μ' αγώνα καταχτώνται. [υπέρτιτλος]

(τχ 20) Τρέχουν άρματα χιλιάδες / σαν το κύμα στο γιαλό αλλ' οι ανδρείοι παλληκαράδες / δεν ψηφούν τον αριθμό.

Δ. Σολωμός

(τχ 24-31) Θάνατος στο Φασισμό - Λευτεριά στο λαό [υπέρτιτλος]

(τχ 25) Εμπρός! Νέοι και Νέες για την ανοικοδόμηση της χώρας μας

(τχ 39-42) Για την Δημοκρατία, την Ειρήνη, τον Πολιτισμό!

(τχ 43) Εμπρός για μια παντοτινή ειρήνη

(τχ 45) Ζήτω η 2η Συνδιάσκεφη ΕΠΟΝ Μακεδονίας

(τχ 46) Εμπρός για το μέλλον σας [υπέρτιτλος]

Θεσσαλονίκη (τχ 20)· Λεύτερη Ελλάδα (τχ 46) Γραφεία Καρμπολά 9

Διευθύνεται από συνταχτική επιτροπή (τχ 31-46)· Υπεύθυνος: Θαν. Φωτιάδης (τχ 39-43)· Υπεύθυνος: Μαγαζής Αριστείδης

(τχ 46)· Διευθύνεται απ' την Επ. Διαφώτισης Διεύθυνση: Αρ. Μαγαζής. (τχ 48)

Κυκλοφόρησαν 48 τχ από τον Ιούνιο του 1943 μέχρι τον Μάιο του 1946. Από το τχ 24 αρχίζει η νόμιμη περίοδος εκδόσεως. Είναι γνωστά τα παρακάτω τχ:

χρόνος A' Αριθ. φύλλου 1   2 Ιουνίου 1943

" " " " 2   20 Ιουνίου 1943

" " " " 4   10 Αυγούστου 1943

" " " " 7   23 Σεπτεμβρίου 1943

" " " " 9   26 Οκτωβρίου 1943

" " " " 12   23 Δεκεμβρίου 1943

" " " " 14   31/1/1944

" " " " 16   25 Μαρτίου 1944

" " " " 17   20 Απριλίου 1944

" " " " 18   10 Ιουνίου 1944

" " " " 19   5 Ιουλίου 1944

" " " " 20   8 Αυγούστου 1944

" " " " 24   25 Οχτώβρη 1944

" " " " 25   6 του Νοέμβρη 1944

" Β' " " 27   21 του Νοέμβρη 1944

" " " " 30   1 του Γενάρη 1945

" " " " 31  25 του Γενάρη 1945

" " " " 32   23 του Φλεβάρη 1945

" " " " 34   15 του Απρίλη 1945

" " " " 35   6 του Μάη 1945

" " " " 36   16 του Ιούνη 1945

" Γ' " " 39   14 του Ιούλη 1945

" " " " 40   21 του Ιούλη 1945

" " " " 42   4 Αυγούστου 1945

" " " " 43   19 του Αυγούστου 1945

" " " " 45   22 του Νοέμβρη 1945

" " " " 46   1 Γενάρη 1946

" " " " 46[47]   23 Φλεβάρη 1946

" Δ' " " 48   7 Μάη 1946

ΕΙΚΟΝΑ

43. Από την πρώτη σελίδα του τχ 24 του αρ. *92