μεταβολήν. Ομιλούν οι εκπρόσωποι των επαγγελματιών". Δημοσιεύεται σε πολλές συνέχειες και σ' αυτή παίρνουν μέρος δεκάδες εκπρόσωποι επαγγελματικών σωματείων. Τέλος, σε κάθε φύλλο σχολιάζονται εγκωμιαστικά (με την παράθεση άφθονου φωτογραφικού υλικού) οι εξελίξεις στη ναζιστική Γερμανία και στη φασιστική Ιταλία.

εικον. Στην εφημερίδα υπάρχει άφθονο φωτογραφικό υλικό από δραστηριότητες του καθεστώτος της 4ης Αυγούστου και των συγγενών του, όπως υποστηρίζεται, της Γερμανίας, της Ιταλίας και της Ισπανίας. Δημοσιεύονται επίσης φωτογραφίες της βασιλικής οικογενείας και του δικτάτορα Μεταξά. Σε όλα τα φύλλα της εφημερίδας υπάρχουν δεκάδες διαφημίσεις καταστημάτων και προϊόντων.

συνεργ. Ιωάννης Αμύντας, Θ. Ανατολίτης, Μητροπολίτης Πρεβέζης Ανδρέας, Λάμπρος Αστέρης, Πέτρος Βάρβογλης, Μητροπολίτης Δράμας και Φιλίππων Βασίλειος, Σ. Βλαβιανός, Μιχ. Βολανάκης, Π. Δανόπουλος, Π. Ν. Δημόπουλος, Κ. Καζαντζής, Ιω. Καλλιγάς, Ν. Καλογερόπουλος, Βούλα Αντ. Καρδαρά, Κ. Ν. Κατσογιάννος, Αν. Κοντογιάννης, Νικ. Κυπαρίσσης, Αχιλλέας Κύρου, Μ. Τ. Ληναίος, Κωνσταντίνος Λογοθέτης, Κατίνα Άργασάρη-Λομβάρδου, Ν. Λουκάκης, Ι. Μεταξάς, Γ. Μπουκουβάλας, Α. Νεοχωρίτης, Γ. Παλαιολόγος, Κλ. Παλαιολόγος, Κλ. Παλαιός, Καίτη Δ. Παπαστεφάνου, Λέλα Δ. Παπαστεφάνου, Αθανάσιος Παπαχαρίσης, Β. Δ. Πατριαρχέας, Ε. Πολίτη, Πότης Ν. Πολίτης, Γεωργ. Θ. Ποτήρης, Νίκος Β. Ρούτσος, Β. Κ. Σαμαρτζής, Νικ. Ιω. Σηφάκης, Ηρώ Σισμανόγλου, Ν. Σπυριδάκης, Ν. Κ. Σπυρόπουλος, Α. Μ. Στρατηγόπουλος, Μητροπολίτης Ιερισσού Σωκράτης, Θ. Τέμπος, Σταύρος Κ. Τσαλδάρης, Άρης Χατζιδάκης.

βιβλγρ. Αθανασία Μπάλτα, "Το περιοδικό της Ε.Ο.Ν. Η Νεολαία: Σκοποί και απήχηση", Πρακτικά του Διεθνούς

Συμποσίου: «Ιστορικότητα της παιδικής ηλικίας και της νεότητας», τ. 2, Αθήνα 1986, σ. 633.

βιβλθ. ΕΒΕ Περ. 1707Ξ.

*4. Νεότης

ΠΕΙΡAIΑΣ-ΑΘΗΝΑ 1936-1939, 1943

υπότιτ. Τεύχη 1-27: Μηνιαία Εγκυκλοπαιδική και Φιλολογική Έκδοσις. Εξαίρεση αποτελεί το τεύχος 22 (Αύγουστος 1938) που είχε τον εξής υπότιτλο: Μηνιαία Εγκυκλοπαιδική και Φιλολογική Έκδοση. Τεύχη 28-34: Μηνιαία Φιλολογική και Εγκυκλοπαιδική Έκδοσις.

τ. έκδ. Τεύχη 1-15: Πειραιάς. Γραφεία Τομπάζη 25. Τυπογραφικά -Εκδοτικά Καταστήματα Κυριάκου Β. Ηλιάδου, Νοταρά 58 Πειραιεύς. Τεύχη 16-20: Πειραιάς. Γραφεία Γεωργίου Α' 68. Εκδοτικός Οίκος Π. Πατσουράκου και Α. Γοντζέ, Λεωφόρος Γεωργίου Α' 15 Πειραιεύς. Παράρτημα: Εν Αθήναις Αθηνάς και Καΐρη 6. Τεύχη 2124: Ο ίδιος τόπος έκδοσης και διεύθυνση γραφείων. Υπεύθυνος Τυπογραφείου Σωτ. Κοντοές Ν. Μεταξά 6 Πειραιεύς. Τεύχος 25: Πειραιεύς. Γραφεία Γεωργίου Α' 83. Ο ίδιος υπεύθυνος Τυπογραφείου. Τεύχη 26-27: Ο ίδιος τόπος έκδοσης και διεύθυνση γραφείων. Προϊστάμενος Τυπογραφείου Γ. Κυριακόπουλος Εμμ. Μπενάκη 42 Αθήναι. Τεύχος 28: Ο ίδιος τόπος έκδοσης και διεύθυνση γραφείων. Προϊστάμενος Τυπογραφείου Σπύρος Πομόνης Αριστοτέλους 11 Αθήναι. Τεύχη 29-34: Αθήναι, Γραφεία Αγ. Μάρκου 18. Προϊστάμενος Τυπογραφείου Ε. Τσιγασίδης, Θεμιστοκλέους 32 Αθήναι.

υπεύθ. Τεύχη 1-15: Διεύθυνσις Π. Βαρδαλάς, Τομπάζη 25 Πειραιεύς. Τεύχος 16: Δεν αναφέρονται τα ονόματα των υπευθύνων για την έκδοση. Τεύχος 17: Διευθύνεται υπό Επιτροπής. Αρχισυντάκτης Β. Θ. Κουτσοδημήτρης. Τεύχη 18-19: Διευθύνεται υπό Επιτροπής. Δεν αναφέρεται το όνομα κάποιου υπεύθυνου. Τεύχη 20-21: Εκδίδεται υπό Επιτροπής. Δεν αναφέρεται το όνομα κάποιου υπεύθυνου. Τεύχος 22: Εκδίδεται από Επιτροπή. Δεν αναφέρεται το όνομα κάποιου υπεύθυνου. Τεύχη 23-24: 

Εκδίδεται υπό Επιτροπής. Δεν αναφέρεται κάποιος υπεύθυνος. Τεύχος 25: [Εκδίδεται υπό Επιτροπής]. [Αρχισυντάκτης] Γ. Γιαζιτζόγλου. Τεύχη 26-28: Εκδίδεται υπό Επιτροπής. Διευθυντής Ν. Πάγκος. Τεύχη 29-32. [Εκδίδεται υπό Επιτροπής]. Διευθυντής Ν. Πάγκος. Επί της Ύλης Σάββας Αυγερινός. Τεύχη 33-34: [Εκδίδεται υπό Επιτροπής]. Διευθυντής Ν. Πάγκος. Επί της Ύλης Αιμίλ. Δημητριάδης.

διάρκ. Κυκλοφόρησαν 34 τεύχη από τα τέλη του 1936 έως το καλοκαίρι του 1939.

Έτος Α'. αρ. 1-12. 1 Νοεμβρίου 1936-1 Οκτωβρίου 1937.

Έτος Β'. αρ. 13-24. 1 Νοεμβρίου 1937-Οκτώβριος 1938.

Έτος Γ'. αρ. 25-34. Νοέμβριος 1938-Αύγουστος 1939.

συνδρ. Τεύχη 1-20: Εσωτερικού ετήσια δρχ. 30, εξάμηνη δρχ. 15. Τιμή τεύχους δρχ. 2. Τεύχη 21-22: Εσωτερικού ετήσια δρχ. 30, εξάμηνη δρχ. 15. Εξωτερικού [ετήσια] δολλάρια 1. Τιμή τεύχους δρχ. 2. Τεύχη 23-34: Η ίδια συνδρομή εσωτερικού. Εξωτερικού [ετήσια] δολλάρια 3. Τιμή τεύχους δρχ. 2. Δεν είναι γνωστός ο αριθμός των αντιτύπων που τύπωνε το περιοδικό.

σχήμα 24,5x17,5 εκ. Έκταση κάθε τεύχους 8 σ., δίστηλες, με αρίθμηση μη συνεχή.

περιοδ. Μηνιαίο. Είναι από τα λίγα περιοδικά της περιόδου που εξετάζεται, του οποίου η έκδοση συνεχίζεται κανονικά και χωρίς προβλήματα για τρία χρόνια. Δεν γνωρίζουμε όμως αν μετά την κυκλοφορία του 34ου τεύχους, τον Αύγουστο του 1939, συνεχίστηκε ή διακόπηκε. Τον Μάρτιο πάντως του 1943 κυκλοφορεί εκ νέου το περιοδικό με τις ακόλουθες ενδείξεις: Περίοδος Β', Έτος 7ον, αρ. φύλλου 1. Διευθυντής του είναι πάλι ο Νικ. Πάγκος. Για τη νέα αυτή περίοδο του περιοδικού βλ. τη βιβλιογραφία.

χαρακτ. Από την περιγραφή που προηγήθηκε εύκολα μπορεί να διαπιστώσει κανείς ότι υπάρχουν δύο περίοδοι έκδοσης

Εξώφυλλο του αρ. 4

του περιοδικού, αν και αυτό δεν δηλώνεται. Η πρώτη περίοδος περιλαμβάνει τα τεύχη 1 έως 27 (Νοέμβριος 1936-Ιανουάριος 1939) και είναι άμεσα επηρεασμένη από το πολιτικό κλίμα της εποχής. Έτσι το περιοδικό έχει ως υπότιτλο "Μηνιαία Εγκυκλοπαιδική και Φιλολογική Έκδοσις" και στις σελίδες του δημοσιεύονται, κατά κανόνα, άρθρα εγκυκλοπαιδικού περιεχομένου, πρωτόλειες νεανικές δημιουργίες καθώς επίσης και σχόλια εγκωμιαστικά για το καθεστώς της 4ης Αυγούστου. Ενδεικτικά των απόψεων που επικρατούν, είναι το άρθρο "1η Νοεμβρίου" (τχ. 13, σ. 1) που δημοσιεύεται με την ευκαιρία της συμπλήρωσης ενός χρόνου κυκλοφορίας του περιοδικού και υπογράφεται από τη διεύθυνσή του: «Παρήλθεν ήδη έν έτος από την έκδοσιν του πρώτου φύλλου του περιοδικού "Νεότης". Παρήλθεν έν έτος εργασίας εντατικής αλλά και καρποφόρου. Η πρόοδος και η δημιουργία κινήσεως γνησίας Ελληνικής, Χριστιανικής και εκ των νέων προερχομένη, συνετελέσθη. Η εργασία ην ανελάβομεν δεν είναι ουδόλως ελαφρά, μας ανακουφίζει όμως η συναίσθησις ότι στο πλευρό μας έχομεν θερμούς υποστηρικτάς, το αναγνωστικό κοινό μας όπου τόσον θερμά από την αρχήν της εκδόσεώς μας, μας υπεστήριξε...». Οι συχνές αλλαγές των υπευθύνων έκδοσης του περιοδικού καθώς επίσης και η μετάθεση του τόπου έκδοσής του από τον Πειραιά στην Αθήνα, αποδεικνύουν ότι, πέρα από οικονομικά προβλήματα που ήταν φυσικό να υπάρχουν στην έκδοση, υπήρχαν διαφωνίες για τις απόψεις που θα εξέφραζε το έντυπο μεταξύ των μελών της συντακτικής επιτροπής του. Τελικά φαίνεται ότι επικράτησαν οι απόψεις του Νίκου Πάγκου και έτσι, από το τεύχος 28 (Φεβρουάριος 1939), το περιοδικό έχει ως υπότιτλο: "Μηνιαία Φιλολογική και Εγκυκλοπαιδική Έκδοσις".

Κατά τη δεύτερη αυτή περίοδο έκδοσης του περιοδικού

κυριαρχούν στις σελίδες του τα λογοτεχνικά κείμενα και τα φιλολογικά άρθρα· δημοσιεύονται επίσης πολλές συνεργασίες γνωστών λογίων της εποχής. Παρακάτω παρατίθεται το άρθρο "Απολογία" (τχ. 24, σ. 1) που υπογράφεται από τη διεύθυνση του περιοδικού και παρουσιάζει με εύγλωττο τρόπο την αλλαγή προσανατολισμού που επιχειρείται:

«Το αρχικόν σύνθημα της "Νεότητος" ήτο να αγκαλιάση όλους τους νέους που ησχολούντο με τα γράμματα και την επιστήμην.

Αλλά εις αυτό επάνω θα δώσωμεν και μίαν εξήγησιν. Ουδέποτε ετάχθημεν και υπεστηρίξαμεν ωρισμένας νόθους πλευράς της τέχνης, ουδέποτε ησχολήθημεν με τους σνομπισμούς της δήθεν μοντέρνας και προοδευτικής νεότητος.

Όχι· εμείναμεν και θα μείνωμεν πάντοτε πιστοί εις την αγνήν και αυθόρμητον τέχνην εις τα ιδανικά που μας εχάρισεν ο ωραίος Αττικός ουρανός και η παράδοσις της Ελληνικής φυλής.

Αποκηρύσωμεν τα βλακώδη συνθήματα των δήθεν μοντέρνων λογοπλόκων και αρλουμπιστών και τασσόμεθα κάπως επισημότερον εις το πλευρόν των νέων που ηγάπησαν και αγαπούν την απλότητα της τέχνης που είναι η μόνη ικανή μορφή διά να δώση εις τον λαόν την ωραιότητα της καλλιτεχνίας. Αν οι συρρεαλισται μάς λέγουν ότι μισούν την απλότητα σε κάθε της μορφήν και εκδήλωσιν τους απαντώμεν ότι λατρεύομε την απλότητα εις κάθε της εκδήλωσιν και μορφήν.

Ουδέποτε θ' ασπασθώμεν τα νοθρά τους κηρύγματα και τούτο διότι μένομεν απολύτως πιστοί εις τας τεχνικάς μορφάς τας οποίας μας έδωκαν οι μεγάλοι πρόγονοί μας από τον Όμηρον μέχρι του Αισχύλου και από τον Αισχύλον μέχρι του Σολωμού και τους μεταγενεστέρους αυτού ποιητάς και γενικώτερα καλλιτέχνας.

Πιστεύομεν εις την ελευθερίαν του περιεχομένου της τέχνης αλλά δεν θέλομεν να ασπασθώμεν την τεχνοτροπίαν των μοντέρνων συρρεαλιστών, φουτουριστών κ.λ.π. Αυτά δι' αυτόν τον μήνα».

περιεχ. Στο περιοδικό δημοσιεύονται πολλά νεανικά λογοτεχνικά κείμενα: ποιήματα, διηγήματα, πεζοτράγουδα· επίσης φιλολογικά και κριτικά άρθρα. Στις τελευταίες σελίδες παρουσιάζεται και πολλές φορές σχολιάζεται η πνευματική κίνηση του Πειραιά και δημοσιεύονται αναλυτικά ρεπορτάζ με την αθλητική δραστηριότητα. Στα πρώτα τεύχη, όπως ήδη επισημάνθηκε και πιο πάνω, δημοσιεύονται πολλά υμνητικά σχόλια για το καθεστώς της 4ης Αυγούστου· ακόμα υπάρχουν εγκυκλοπαιδικά άρθρα και ιστορικά σημειώματα.

εικον. Η μοναδική φωτογραφία δημοσιεύεται στο εξώφυλλο του τεύχους 27 (Ιανουάριος 1939) και έχει σαν θέμα της "Το παληό μονοπάτι της ΙΙάρνηθος". Σε ορισμένα άλλα τεύχη, κυρίως τα τελευταία, υπάρχουν διαφημίσεις εκδοτικών οίκων και νέων λογοτεχνικών βιβλίων.

συνεργ. Τέλλος Άγρας, Αλ. Αλεξίου, Α. Κ. Αμπατζόπουλος, Δρόσος Ανέμης, Άστρος Αυγέρης, Σάββας Αυγερινός, Ελένη Βαρβαρέσσου, Σταμ. Βαρβαρρήγος, Τάκης Βλάχος, Αθαν. Βούλγαρης, Θέμης Βρανάς, Δ. Γατόπουλος, Γ. Γεωργιάδης, Γεώργιος Αλ. Γιαζιτζόγλου, Δημήτρης Γιατράκος, Δημ. Δημητριάδης, Πέτρος Εκιντζής, Νίκος Καθρέπτης, Δανιήλ Καλαφάτης, Στέλιος Κανακάκης, Γιώργος Ν. Καράλης, Δημ. Κοττάκης, Ευάγγελος Κότταρης, Ιωάννης Κουρούπης, Β. Θ. Κουτσοδημήτρης, Κ. Κυριακής, Κ. Λάλας, Λάκης Λεχαινιώτης, Φ. Λιβιτσάνος, Κώστας Μεγαλογένης, Νίκος Μιχαλόπουλος, Γιούλης Μόζας, Γερ. Χ. Μοσχόπουλος, Βάσος Γ. Μπερδέσης, Ντίνο Μπόρμιο, Σ. Δ. Μπούκης, Ν. Μπουρμπούλης, Ορέστης Μυναΐδης, Ν. Μωραΐτης, Γ. Νικολαΐδης, Δ. Νικολακάκης, Νίκος Πάγκος, Άγης Παλμός, Στέλιος

Παναγιωτόπουλος, Πιπ. Παπαδία, Γ. Παπαδόπουλος, Η. Παπαδόπουλος, Κώστας Α. Παπαδόπουλος, Σπύρος Παπάζογλου, Βάσσος Πικρός, Σοφία Πιλαφιτζή, Στ. Πλακίδης, Ελένη Πρωτοπαδάκη, Νάκης Ρήγος, Μάνια Ρώση, Χ. Σκληρός, Ντόρα Σκορδίνη, Δημ. Κ. Σταματίου, Π. Στεριώτης, Γ. Στογιάννης, Μαρίκα Συνεσίου, Αρίστος Δ. Τριανταφυλλίδης, Παναγιώτης Ν. Τσουτάκος, Α. Φαναριώτης, Μ. Φιλιππίδου, Επ. Φραγκίσκος, Π. Χρόνης.

βιβλγρ. Γιάννης Ε. Χατζημανωλάκης, Χρονικό της Πειραϊκής πνευματικής ζωής (1835-1973), Πειραιάς 1973, σ. 127.

Οντέτ Βαρών, Ελληνικός νεανικός τύπος (1941-1945). Καταγραφή, τ. 1, Αθήνα 1987, αρ. 136 σ. 321-324 [= Παρουσίαση της Β' Περιόδου έκδοσης του περιοδικού "Νεότης" (τχ. 1-6, 1943)].

βιβλθ. ΕΒΕ Π 1711Τ/Τα (Λείπουν τα τεύχη 1-12 και 30), ΕΛΙΑ (Σώζονται τα τεύχη 19, 20 και 24), ΚΤΣ (Τεύχη 26 και 27).

*5. Πιγκουΐνος

ΑΘΗΝΑ 1936-1939

υπότιτ. Μηνιαίον Προσκοπικόν Περιοδικόν της Ενωμοτίας Πιγκουΐνων της 3 Ο[μάδος] Ν[αυτοπροσκόπων] Α[θηνών].

τ. έκδ. Αθήνα. Γραφεία Σολωμού 54. Τεύχη Α' έτους: Δεν αναφέρεται Τυπογραφείο. Τεύχη Β' και Γ' έτους: Τύποις Ν. Τιλπέρογλου, Μιλτιάδου 7.

υπεύθ. Εκδότης: Ενωμοτία Πιγκουΐνων της 3ης Ομάδος Ναυτοπροσκόπων Αθηνών (ΟΝΑ). Υπεύθυνος: Ι. Π. Μαρινόπουλος.

διάρκ. Μας είναι γνωστά 29 τεύχη των ετών 1936-1939.

Έτος Α'. αρ. 1-14. Νοέμβριος 1936-Δεκέμβριος 1937.

Έτος Β'. αρ. 15-26. Ιανουάριος-Δεκέμβριος 1938.

Έτος Γ'. αρ. 27-29. Ιανουάριος-Μάρτιος 1939.

συνδρ. Τεύχη Α' και Β' έτους: Εσωτερικού ετήσια δρχ. 30, εξωτερικού δρχ. 5. Τεύχη Γ' έτους: Εσωτερικού ετήσια δρχ. 40, εξωτερικού δρχ. 5. Για όλα τα έτη: Τιμή τεύχους δρχ. 2. Δεν είναι γνωστός ο αριθμός των αντιτύπων που τύπωνε το περιοδικό.

σχήμα 25x17,5 εκ. Έκταση κάθε τεύχους 6-12 σ., δίστηλες, με αρίθμηση μη συνεχή.

περιοδ. Μηνιαίο. Πιθανότατα η έκδοση του περιοδικού συνεχίστηκε ως το καλοκαίρι του 1939.

χαρακτ. Η έκδοση του περιοδικού απέβλεπε στη διάδοση των προσκοπικών ιδεών καθώς επίσης και στην παρουσίαση της δραστηριότητας της 3ης Ομάδος Ναυτοπροσκόπων Αθηνών. Σε κανένα όμως από τα πρώτα τεύχη δεν δημοσιεύεται κάποιο σημείωμα στο οποίο να αναφέρονται αναλυτικά οι στόχοι του εντύπου. Μόνο στη σελίδα 1 του πρώτου τεύχους υπάρχει η ακόλουθη ανακοίνωση: "Αρχίζοντας την έκδοσιν τον περιοδικού μας στρέφουμε τα βλέμματά μας προς τον ιδρυτήν Αρχηγόν μας κ. Μάρκον

Εξώφυλλο του αρ. 5

Μίνδλερ, για να του εκδηλώσουμε τον σεβασμό και την αφοσίωσίν μας και για να αντλήσουμε δύναμιν και ζήλον ώστε να επιτύχωμε στην πρωτοβουλία που βάλαμε σήμερα εις εφαρμογήν".

περιεχ. Στο περιοδικό δημοσιεύονται διηγήματα και ποιήματα· διαγωνισμοί, παιγνίδια, σχόλια και άρθρα με προσκοπικό περιεχόμενο. Τέλος, στις τελευταίες σελίδες κάθε τεύχους, υπάρχουν ειδήσεις και περιγραφές δραστηριοτήτων της 3ης Ομάδας Ναυτοπροσκόπων Αθηνών.

εικον. Στα τεύχη του Α' έτους δεν υπάρχουν φωτογραφίες αλλά σελίδες με πολλές διαφημίσεις καταστημάτων και προϊόντων της περιοχής Αθηνών. Ακριβώς το αντίθετο ισχύει για τα τεύχη του Β' και Γ' έτους.

συνεργ. Τα περισσότερα άρθρα είναι ανυπόγραφα. Λιγοστά φέρουν υπογραφές με τα αρχικά των ονοματεπώνυμων των συντακτών τους ή δημοσιεύονται με χαρακτηριστικά προσκοπικά ψευδώνυμα.

βιβλγρ. -

βιβλθ. ΕΛΙΑ (Έτος Α': τχ. 1, 3, 4, 11. Έτος Β': τχ. 17. Έτος Γ: τχ. 29).

*6. Ερμής

ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑ 1936-1939

υπότιτ. Μηνιαίον Δελτίον της Μαθητικής Κοινότητος της Σαλβαγείου Εμπορικής Σχολής.

τ. έκδ. Αλεξάνδρεια. Διεύθυνση Λεωφόρος Μεγάλου Αλεξάνδρου 88 Σάτμπυ. Δεν αναφέρεται Τυπογραφείο.

υπεύθ. Εκδότης: Όργανον της Μαθητικής Κοινότητος της Σαλβαγείου Εμπορικής Σχολής. Η επιτροπή συντάξεως για τα τεύχη του Γ' έτους, αποτελείτο από τους παρακάτω μαθητές: Ακ. Παντζόπουλος, Κ. Κοζαδίνος, Χ. Παπαδάκης, Ν. Μπούρας, Γ. Μπουλουγράς, Ι. Μαύρος, Π. Παπαντωνάκης, Φ. Πανταζής, Μ. Καφατζάκης, Δ. Ζορμπαλάς και Αλ. Παπασπύρος.

διάρκ. Δεν είναι γνωστός ο αριθμός των τευχών που κυκλοφόρησαν κατά τα έτη 1936 έως 1939.

Έτος Α'. αρ. Ι-;. Νοέμβριος 1936-; 1937.

Έτος Β'. αρ. 1-;. [Νοέμβριος 1937]-; 1938.

Έτος Γ΄. αρ. 1-;. [Νοέμβριος 1938]-; 1939.

συνδρ. Στο μοναδικό τεύχος που εντοπίστηκε από το περιοδικό δεν αναφέρεται συνδρομή. Τιμή φύλλου Γ.Δ. 1. Δεν είναι γνωστός επίσης ο αριθμός των αντιτύπων που τύπωνε το περιοδικό.

σχήμα Από βιβλιογραφικές πληροφορίες γνωρίζουμε ότι το σχήμα του περιοδικού ποίκιλε από έτος σε έτος. Το σχήμα στο τεύχος που εντοπίστηκε είναι 28x21,5 εκ. Έκταση 32 σ., δίστηλες, με αρίθμηση μη συνεχή.

περιοδ. Μηνιαίο. Κυκλοφορούσε στη διάρκεια του Σχολικού Έτους. Σημειώνεται επίσης ότι το περιοδικό εκδόθηκε ξανά και μετά τον πόλεμο.

χαρακτ. Τα στοιχεία που παρατέθηκαν για το περιοδικό στηρίζονται στο τεύχος 4 του Γ' έτους (1939). Είναι το μοναδικό που εντοπίστηκε. Αν λάβουμε υπόψη ότι το έντυπο

κυκλοφορούσε κατά τη διάρκεια του Σχολικού Έτους, τότε συμπεραίνουμε ότι τυπώνονταν 8-9 τεύχη κάθε έτος. Επομένως κυκλοφόρησαν περίπου 24-27 τεύχη κατά τα τρία χρόνια έκδοσής του.

Το τεύχος 4 όμως του Γ' έτους προσφέρει και μια ευχάριστη έκπληξη. Στο μηνιαίο αιγυπτιώτικο περιοδικό "Πανόραμα" είχαν δημοσιευτεί δυσμενείς κρίσεις για προηγούμενο τεύχος του "Ερμή" και είχε διατυπωθεί η γνώμη ότι οι μαθητές της "Σαλβαγείου Εμπορικής Σχολής" πρέπει να ασχολούνται με τις πρακτικές σπουδές και να μην επιδίδονται σε πνευματικές ασκήσεις. Ως απάντηση σ' αυτές τις κρίσεις αναδημοσιεύεται στη σ. 2 όλο το προγραμματικά άρθρο "Προς τους μαθητάς της Σαλβαγείου" που είχε δημοσιευθεί στο πρώτο τεύχος του Νοεμβρίου 1936 και υπογραφόταν από τον διευθυντή της Σχολής. Έτσι, έστω και έμμεσα, γνωρίζουμε τις προγραμματικές αρχές της έκδοσης του "Ερμή". Το άρθρο αυτό παρατίθεται ολόκληρο: "Σεις οι μαθηταί της Σαλβαγείου Σχολής ακολουθείτε πρακτικάς σπουδάς, ίνα αύριον εξερχόμενοι εις την βιοπάλην τεθήτε υπό την Αιγίδα του κερδώου Ερμού.

Τον θεόν τούτον ελάτρευσαν απ' αιώνων και λατρεύουσι τα τέκνα της Ελλάδος τα διεσπαρμένα ανά την υφήλιον, εξ ων προέκυψαν πολλοί ένθερμοι πατριώται και μεγάλοι Εθνικοί ευεργέται. Αποδίδοντες χάριν πολλοί τούτων ελάτρευσαν παραλλήλως και τον Λόγιον Ερμήν, ουκ ολίγους δ' έχομεν εξ αυτών πρωτεργάτας εν τοις γράμμασιν και θεράποντας των Μουσών, εν ω αφ' ετέρου άλλοι ίδρυον ιδίαις δαπάναις ιερά Τεμένη των γραμμάτων εν οις και σεις εκπαιδεύεσθε. Οι άνδρες ούτοι είνε το λαμπρότερον παράδειγμα διά σας.

Από πολλών ετών παλαιοί συμμαθηταί σας απεπειρώντο να ιδρύσωσι μαθητικόν περιοδικόν, ίνα δι' αυτού αναγκάζονται να επιδίδωνται και εις ασχολίας μάλλον πνευματικάς

Από το εσώφυλλο του αρ. 6

και λογοτεχνικάς προς αντίδρασιν και ισορρόπησιν των καθημερινώς εν τη σχολή παρεχομένων πρακτικών γνώσεων, αλλ' αντίξοοι περιστάσεις τούς ημπόδιζον. Ήδη σεις, με το ενεργόν ενδιαφέρον και το περισσότερον θάρρος το οποίον εδείξατε, εφτάσατε εις τον άνω σκοπόν. Μη πτοηθήτε αν το έργον σας εν αρχή παρουσιάση ατελείας τινάς. Επιμείνατε και θα νικήσητε. Δεν θα μάθη κανείς ποτέ να κολυμβά εάν δεν βουτήξη στο νερό. Διά το έργον σας τούτο σας εκφοάζω τα συγχαρητήριά μου και σας εύχομαι επιτυχίαν και πρόοδον, ίνα στερεωθή αυτό και συνεχισθή από τους νεωτέρους συμμαθητάς σας, οίτινες θα σας διαδεχθώσιν.

Ελπίζω δε ότι και μετά την αποχώρησίν σας εκ της σχολής, όταν θα αποδυθήτε εις τον αγώνα της βιοπάλης, δεν θα λησμονήτε να λατρεύητε παραλλήλως προς τον κερδώον Ερμήν και τον Λόγιον Ερμήν έχοντες πάντοτε υπ' όψει ότι "Ουκ επ' άρτω μόνον ζήσεται ο άνθρωπος".

περιεχ. Στο περιοδικό δημοσιεύονται συνεργασίες των μαθητών της "Σαλβαγείου Εμπορικής Σχολής": διηγήματα, ποιήματα, εκθέσεις και άρθρα γεωγραφικού περιεχομένου. Στις τελευταίες σελίδες του τεύχους παρουσιάζονται, οι δραστηριότητες της Μαθητικής Κοινότητας της Σχολής και αναδημοσιεύονται ποιήματα ή διηγήματα των: Γεωργίου Δροσίνη, Ιωάννου Κονδυλάκη, Κωστή Παλαμά και Ηλία Τανταλίδη.

εικον. Στο εξώφυλλο του γνωστού σ' εμάς τεύχους φωτογραφία με τον υπότιτλο "Χωρικός της Υπάτης". Στις άλλες σελίδες δημοσιεύονται πολλά σκίτσα που πλαισιώνουν τα κείμενα και έχουν σχεδιαστεί από μαθητές της Σχολής όπως επίσης και φωτογραφίες ελληνικών πόλεων.

συνεργ. Βασιλεία Γαλανάκη, Π. Zαχαριουδάκης, Μιχ. Ζιζάνης, Δημήτρης Ζορμπαλάς, Μ. Καλαντζής, Δημ. Λιβέριος, Γιάννης Μαύρος, Ν. Μονοκρούσος, Β. Μόσχος, Ν. Δ.

Μπούρας, Βύρων Ξενίδης, Αλέκος Παπασπύρος, Ακύλας Παντζόπουλος, Κ. Σβώκος, Γρ. Χ. Τρεχαντζάκης.

βιβλγ. Ευγένιος Μιχαηλίδης, Μητρώον του Δημοσιογραφικού Περιοδικού Τύπου της Αιγύπτου, σ. 100 και 150.

Ευγένιος Μιχαηλίδης, Πανόραμα ήτοι Εικονογραφημένη Ιστορία του Δημοσιογραφικού Περιοδικού Τύπου της Αιγύπτου, σ. 240 και 255.

βιβλθ. ΕΛΙΑ (Σπάραγμα του τχ. 4 του Γ' έτους).

*7. Η Χαρά των Παιδιών

ΑΘΗΝΑ 1936-1940

υπότιτ. Δεκαπενθήμερο Περιοδικό.

τ. έκδ. Αθήνα. Γραφεία: Εκδοτικός Οίκος Γ. Παπαδημητρίου Οδός Σταδίου 60 (Στοά). Τεύχη 1-57: Προϊστάμενος Τυπογραφείου Κ. Βασιλείου Ιωνίας 1 Ν. Φάληρο. Τεύχη 58-72: Προϊστάμενος Τυπογραφείου Δ. Κουκής Πλατεία Φιλομούσου Εταιρείας 4.

υπεύθ. Εκδότης: Εκδοτικός Οίκος Γ. Παπαδημητρίου. Διευθυντής Γιώργος Δ. Παπαδημητρίου. Τεύχη Α' και Β' έτους: Αρχισυντάκτης Αλεξ. Μαυρογένης. Τεύχη Γ' έτους Αρχισυντάκτις Γεωργία Δεληγιάννη.

διάρκ. Κυκλοφόρησαν 96 τεύχη κατά τα χρόνια 1936 έως 1940.

Έτος Α'. αρ. 1-24. 16 Δεκεμβρίου 1936-1 Δεκεμβρίου 1937.

Έτος Β'. αρ. 25-48. 16 Δεκεμβρίου 1937-1 Δεκεμβρίου 1938.

Έτος Γ'. αρ. 49-72. 16 Δεκεμβρίου 1938-1 Δεκεμβρίου 1939.

Έτος Δ'. αρ. 73-96. 16 Δεκεμβρίου 1939-1 Δεκεμβρίου 1940.

συνδρ. Τεύχη 1-4: Εσωτερικού ετήσια δρχ. 70, εξωτερικού σελλ. 10. Τεύχη 5-48: Εσωτερικού ετήσια δρχ. 70, εξωτερικού σελλ. 8. Τεύχη 49-72: Εσωτερικού ετήσια δρχ. 70, εξωτερικού σελλ. 9. Για όλα τα τεύχη που εκδόθηκαν: Τιμή τεύχους δρχ. 3. Δεν είναι γνωστός ο αριθμός των αντιτύπων που τύπωνε το περιοδικό. Πιθανότατα όμως ήταν αρκετά υψηλός καθώς η διανομή του εντύπου γινόταν από το Κεντρικό Πρακτορείο Εφημερίδων και κυκλοφορούσε, με μια μικρή καθυστέρηση, στην επαρχία αλλά και στο εξωτερικό.

σχήμα 24,5x17,3 εκ. Έκταση κάθε τεύχους 16 σ., δίστηλες, με αρίθμηση μη συνεχή. Εξαίρεση αποτελούν τα τεύχη 71

Εξώφυλλο του 1947 του αρ. 7

και 72 που έχουν 12 σ. Ο λόγος της μείωσης του αριθμού των σελίδων εξηγείται στο τεύχος 71, σ. 4: «Η "ΧΑΡΑ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ", ένεκα του επιβληθέντος περιορισμού των σελίδων παρά του υπουργείου Τύπου, θα κυκλοφορεί 12σέλιδος, μέχρις ότου αρθούν τα ληφθέντα μέτρα λόγω της εμπολέμου καταστάσεως».

περιοδ. Δεκαπενθήμερο. Εκδίδεται την 1ην και 16ην εκάστου μηνός. Η έκδοση διακόπηκε τον Δεκέμβριο του 1940 εξαιτίας του πολέμου. Το περιοδικό επανακυκλοφόρησε τα χρόνια 1945-1948 αλλά τα τεύχη αυτής της περιόδου δεν έχουν αποδελτιωθεί.

χαρακτ. Στόχος του περιοδικού ήταν η ψυχαγωγία και η εγκυκλοπαιδική μόρφωση των παιδιών. Σε κανένα όμως τεύχος του δεν δημοσιεύεται κάποιο σημείωμα στο οποίο να εξηγούνται αναλυτικότερα οι λόγοι της έκδοσης.

περιεχ. Στο περιοδικό δημοσιεύονται παραμύθια, μυθιστορήματα, εγκυκλοπαιδικά άρθρα, αινίγματα και ανέκδοτα. Επίσης πολλές μικρές εικονογραφημένες ιστορίες ανάμεσα στις οποίες ξεχωρίζει εκείνη που δημοσιεύεται στη 16η σελίδα κάθε τεύχους με θέμα "Ο Σαρλώ σκαρώνει φάρσες". Τέλος, σε κάθε τεύχος υπάρχει σελίδα αλληλογραφίας όπου δημοσιεύονται πολλές συνεργασίες μικρών αναγνωστών με ψευδώνυμα.

εικον. Στο εξώφυλλο κάθε τεύχους χρωματιστά σκίτσα. Ακόμα σελίδες με σχέδια χειροτεχνίας, παιδική μόδα και εικονογραφημένες ιστορίες.

συνεργ. Τα περισσότερα κείμενα είναι ανυπόγραφα ή υπογράφονται με ψευδώνυμα. Παρατίθενται τα λιγοστά ονόματα συνεργατών του εντύπου: Χαράλαμπος Βασιλειάδης, Γεωργία Δεληγιάννη, Ν. Μακρής, Ανδρέας Α. Μαρασλής, Μυρτιώτισσα, Κατίνα Παΐζη, Δημ. Ι. Παπασταύρου, Γιάννης Περγιαλίτης, Γ. Σημηριώτης, Ι. Ν. Χέλμης, Τασούλα Χρυσικού.